Page 37 - NIS Marathi May1-15
P. 37
प्रेरणा म्ाराणा प्रताप
महापराकमी
महारािा
भार्ताचा इक्तहासा्त अशा अनेक शूरवीरां या गाथा आह्त यां या
े
श या्सचे ककससे आजही सांकग्तले जा्ता्त पर्त काही वीरप ्तर
ं
े
असेही आह्त, यां या नावानेच श या्स या गाथांची स वा्त हो्ते
महारा ा प्र्ताप हे या्तीलच एक नाव, यांनी को ाचीही ग लामकगरी
सवका न आपला आ मसनमान पाय ी ्त िकव यापे ा जकमनीवर
ोप े आक गव्ताची भाकरी ा े मानय केले आप या शेवट या
वासापय ्त यांनी मा्त भूमी मवािचे र केले आक अशा गाथा
े
िकव या याची उ ाहर े क याकशवाय आजही ेशप्रेम,
याग आक सवा्तं ाचा अथ्स अपू ्स आहे
हल्ी घाटीचे युद्ध झाले.महाराणा रिताप यांनी अवघे 3000 घोडस्ार व काही
े
प्भल सैननकांच्ा बळावर मान रसह यांच्ा नेतृत्वा खालील अकबरच्ा दहा
ं
ै
हजारांच्ा सन्ाला पळता भुई रोडी करून सोडले. या युद्धादरम्ान त्ांचा प्रिय
घोडा चेतक जखमी झाला, त्ाच्ा ननष्ेचे आजही उदाहरण प्दले जाते. हल्ी
इवतहास दोन रिकारचा असतो. एक जो रशलालेख, शासकीय ननयतकाणलकांमध्े
े
नोंद झालेला आणण पुसकांमध्े रशकवला जाणारा. दुसरे म्हणजे, लोकांच्ा घाटीच्ा युद्धाच्ा 6 वरा्थनंतर दवरच्ा युद्धात महाराणा रिताप यांनी मुघलांचा
े
उस्ताद (USTTAD- Upgrading the Skills and Training in Traditional Arts-Crafts पराभव कला. हळूहळू, त्ांनी अनेक भाग मुघलांकडून स्तःच्ा ताब्ात
आठवणीतला इवतहास, जो आपण प्पढ्ानप्पढ्ांपासून शाहीर नकवा भाटांच्ा
ं
्थ
ां
for Development) अरायात पारपाररक कला / शशलाांच्ा तवकासासाठी कौशल्य आशण प्रशशक्षण. घेतले. मातृभूमीच्ा रक्णासाठी सतत संघर करणारा हा महापराक्रमी राजा
मुखातून ऐकत असतो. आपल्ा नाटकांमध्, लोकनृत्ांत आणण लोकगीतांमध्े
े
ू
योजिेशी सांबांतित सवया माहिती उस्ताद योजिा पोटयाल आशण www.minorityaffairs.gov.in वर 1 जानेवारी 1597 रोजी अनंतात ववलीन झाले. महाराणा रिताप यांच्ा मृत्ची
आपल्ाला याची झलक पाहायला वमळते. या इवतहासात, महाराणा रिताप हे
े
उपलब्ध आिे. बातमी जेव्ा सम्ाट अकबरला वमळाला तेव्ा तो लाहोरमध् होता. त्ावेळी
पुसकांच्ा इवतहासापेक्ा खूप मोठ नायक आहेत. मेवाडसह राजस्ानात घरोघरी
े
े
े
पूजनीय असणाऱ्ा महाराणा रिताप यांचे शौय्थ, दशभक्ी आणण त्ागाचे नकस्े अकबरच्ा दरबारात राजस्ानचे रिरसद्ध कवी दूरसा आढा दखील हजर होते.
ू
आजही सांवगतले जातात. पंतरिधान नरेंद्र मोदींच्ा शबांत- "महाराणा रिताप राणा रिताप यांच्ा मृत्ची बातमी कळताच ते उठून उभे राप्हले आणण त्ांनी
ै
यांची जीवन गारा धय्थ, पराक्रम, स्ाप्भमान आणण पराक्रमाचे रितीक आहे, जी खालील ओळी वाचल्ा-
े
े
े
े
दशवारसयांना नेहमी दशभक्ीची रिेरणा दईल." अस लगो अणदाग पाग लगो अणनामी
े
गो आिा गिड़ाय जीको बहतो ुरिामी
े
मेवाडच्ा या भूमीचे रक्ण करण्ासाठी अनेक वीरांनी आपल्ा रक्ाचा सडा निरोज न गयो न गो आसतां निलली
े
े
ं
घातला आहे. राणा सांगा, राणा उदयरसग यांचे वंशज, महाराणा रिताप, हे या न गो झरोिा ह ज दुवनयाण दहलली
ू
ववरांपैकीच एक. त्ांचा जन् 9 मे 1540 रोजी झाला रचत्ौडचे राजा राणा उदय गहलोत राणा जीती गयो दसण मंद रसणा िसी
ै
ु
ं
ु
रसग यांचे हे रोरले पत्. राजकमार असूनही रिताप यांचे बालपण प्भलांसोबत वनसा मूक भररया नण तो म त शाह प्रतापसी
े
गेले. प्पता उदयरसग यांचे 28 फरिुवारी 1572 रोजी ननधन झाले. धाकट्ा अरा्थत, तुम्ही तुमच्ा घोडावर कधीही शाही डाग लागू प्दला नाही, तुम्ही
ं
राणीवरील रिेमामुळ राणा उदय रसग यांनी त्ांचा मुलगा जगमाल याला कधीही तुमची पगडी कोणाच्ा पायावर ठवली नाही. तुम्ही तुमच्ा घोडावर
े
ं
े
आपला उत्रारधकारी घोवरत कले.तराप्प, मेवाडच्ा मुगालांसोबत होणारा कधीच राजमुद्रा उठववली नाही. तुम्ही कधीही शाही दरबारात कोणती ववनंती
े
ृ
े
ू
अववरत संघर्थ पाहता सव्थ दरबारींनी रितापला गादीवर बसवले. रागाने जगमाल कली नाही. आज जेव्ा तुमच्ा मत्ची बातमी दरबारात आली तेव्ा बघ सम्ाट
ू
अकबरला जाऊन वमळाला. जोवर रचत्ोडला मुघलांच्ा ताब्ातून सोडवत नाही नतमसक झाला आहे. त्ाच्ा डोळांतून अश् वाहू लागले आहेत आणण तो
तोपययंत सोन्ाच्ा ताटात न जेवण्ाचा आणण जवमनीवर झोपण्ाचा संकल्प सब्ध झाला आहे. तू रजकलास, रिताप ...
ं
महाराणा रिताप यांनी कला होता. रसहासनाची सूत् हाती घेतल्ानंतर अकबरन े राजस्ानात ही करा रिचणलत आहे की ही कववता ऐकल्ानंतर अकबरन े
े
ं
े
े
ं
त्ाच्ासोबत 4 वेळा तह करण्ाचा रियत्न कला. परंतु महाराणा रिताप यांनी दुरसा आढा यांना बक्ीस प्दले. कदारचत हाच महाराणा रिताप यांचा खरा ववजय
गुलामवगरी स्ीकारण्ाऐवजी संघरा्थचा माग्थ ननवडला. यानंतरच 1576 मध्े होता.n
न्यू इंडिया समाचार 35
