Page 11 - NIS Gujarati Oct 1-15 2021
P. 11
યુર પુરુષ: ડાે. રામ મનાેહર લાેફહયા
ં
930િી વાત છરે. જીનિવામાં ‘લીર ઓફ િરેશનસ’ બર્જ લફોહહરાિરે રાંધીજી પાસ લઈ રરા અિરે કહુ ક આ
ે
રે
રે
િી બરે્ઠક ચાલી રહહી હતી, ભારતિી અંગ્રરેજ છફોકરફો રાજિીમત કરવા મારરે છરે. 1934માં જરેપી સાથ મળહીિરે
1સરકાર બબકાિરેરિા મહારાર્િરે આ બરે્ઠકમાં તમણ કોંગ્રરેસિી અંદર જ કોંગ્રરેસ સફોશશરજલસ્ટ પાટટીિી રચિા
રે
રે
ે
રે
ે
રે
ભાર લવા મફોકલ્ા હતા. મહારાર્ બફોલવા માટ ે કરી. 1936માં તમિરે કોંગ્રરેસિા વવદશ વવભારિા સધચવ
ે
ે
ે
ે
ઊભા થરા ત્ાર, દશ્મકફોમાંથી એક ્ુવક જોરથી જસટહી બિાવવામાં આવરા ત્ાર ભારતિી વવદશ િીમતિફો આધાર
રે
વરાિહી. બધાંએ તરેિી સામ જો્ું, પલા ્ુવક કહુ, ં બિાવવામાં તમણ મહતવિી ભમમકા ભજવી. આ હફોદ્દા પર
રે
રે
ે
યૂ
રે
રે
ે
રે
મહારાર્ ભારતિી જિતાિા હહતચ્ બિવાિરે બદલ રે રહહીિરે તમણ વવશ્વિા અન્ય દશફોમાં ચાલી રહલા સવતંત્રતા
ે
ુ
રે
જયપ્રકાશ નારાયણ અંગ્રરેજોિા મમત્ર બિી બરે્ઠા છરે. બરે્ઠકિા અધરક્ ત રે આંદફોલિફો સાથ િજીકિફો સંપક સ્ાપરફો. 1939માં પ્થમ વાર
રે
્મ
રે
જન્ઃ 11 અાેકાેબર, 1902 ્ુવાિિરે હફોલમાંથી બહાર કઢાવરફો. આ ્ુવાિ હતા િફો. લફોહહરાિરે સરકાર વવરફોધી ભારણ કરવા બદલ જરેલમાં
મૃતુઃ 8 અાેકાેબર, 1979 જન્ઃ 23 માચ્થ, 1910
રામ મિફોહર લફોહહરા. જીનિવાિી ઘટિાએ તમિરે મૃતુઃ 12 અાેકાેબર, 1967 પરવામાં આવરા. 1942િા ભારત છફોિફો આંદફોલિ દરમમરાિ
યૂ
રે
ે
ભારતમાં રાતફોરાત પ્જસધ્ધ્ અપાવી. જ્ાર મફોટા ભારિા િરેતાઓિી ધરપકિ કરવામાં આવી ત્ાર ે
ે
ૈ
ઉત્રપ્દશિા ફઝાબાદ જજલલાિા અકબરપરમાં લફોહહરા અિરે જરેપીિરે ભયૂરભ્મમાં રહહીિરે આંદફોલિિરે વરેર આપરફો.
રે
23 માચ્મ, 1910િાં રફોજ જન્મરેલા રામ મિફોહર લફોહહરાિા વપતા હહીરાલાલ લફોહહરાએ ભયૂરભ્મ રદિરફો પણ શરૂ કરગો. 15 જિ, 1946િાં રફોજ તમણ રે
ે
યૂ
મહાત્મા રાંધીજીિા ચુસત અનુરારી હતા. 23 માચષે જ ભરતસસહિરે રફોવા મુક્ત આંદફોલિિી શરૂઆત કરી. વવવવધ આંદફોલિમાં ભાર લવા
રે
રે
ે
ફાંસી થઈ હતી તથી લફોહહરાએ ક્ારર પફોતાિફો જન્મદદવસ મિાવરફો બદલ આઝાદી પહલાં લરભર 25 વાર લફોહહરાિી ધરપકિ કરવામાં
ે
રે
રે
રે
રે
િહફોતફો. તમિફો પદરવાર અિરેક પઢહીઓથી લફોખંિ (લફોહ)િફો વપાર કરતફો આવી, તફો આઝાદી પછી પણ તમિરે ધરપકિ વ્ફોરવી પિહી. આઝાદી
ે
રે
ં
હફોવાથી ‘લફોહહરા’ ઉપિામ પડ હતું. અકબરપરમાં પ્ારભભક શશક્ણ પછી જવાહરલાલ િહરુ સાથ મતભરેદ થતાં 1948માં તમણ પફોતાિી
ું
રે
રે
રે
રે
અિરે પછી મુંબઇમાં મટહીક સુધી ભણરા. 1932માં અથ્મશાસ્ત્માં સફોશશરજલસ્ટ પાટટીિરે કોંગ્રરેસથી અલર કરી લીધી. 1995માં તમણ િવી
્
રે
રે
ે
પીએચિહી કરવા તઓ બર્લિ રરા. અહીં તમણ પ્ફોફસર બિ્મર સફોશશરજલસ્ટ પાટટી ઓફ ઇનનિરાિી રચિા કરી. િહરુ સાથ તમિા
ે
રે
રે
રે
રે
ઝફોમબાટિરે પફોતાિા રાઇિ તરીક પસંદ કરમા, પણ હજ પ્ફોફસર સામ રે વૈચાદરક મતભદ જરર્હર હતા. 1962માં લફોકસભા ચંટણીમાં
ુ
્મ
ે
ે
રે
યૂ
ે
ં
ે
ે
ુ
રે
ુ
ઇન્ટરવ્ આપવાિફો બાકહી હતફો. લફોહહરા પ્ફોફસર સમક્ ફાંકિ અંગ્રરેજી જવાહરલાલ િહરુિી પરપરારત સીટ ફુલપુર પર લફોહહરાએ તમિરે
રે
ે
ે
ે
યૂ
ેં
્મ
બફોલવા લાગરા. પ્ફોફસર હસતાં હસતાં કહુ ક મિરે અંગ્રરેજી િથી પિકાર ફક્ફો, પણ હારી રરા. 1963માં ફરુખાબાદિી પટાચંટણીમાં
ં
્મ
રે
ે
આવિતી. પ્ફોફસર ઝફોમબાટિફો માતૃભારા પ્ત્રેિફો પ્રેમ જોઈિરે લફોહહરાિરે જીતીિરે લફોહહરા પ્થમ વાર સંસદ પહોંચરા અિરે ત્ાં આપલાં
પણ માતૃભારા પ્ત્ પ્રેમ થરફો અિરે તઓ આજીવિ માતૃભારાિા ઐમતહાજસક ભારણિરે આજરે પણ રાદ કરવામાં આવ છરે. 21 ઓરસ્ટ,
રે
રે
રે
રે
્મ
રે
રે
રે
ે
હહમારતી રહ્ા. તમણ પ્ફોફસર ઝફોમબાટ પાસથી ત્રણ મહહિા પછી 1963િાં રફોજ લફોકસભામાં આપલા ભારણમાં તમણ િારદરકફોિી
રે
રે
ં
યૂ
ફરીથી આવવાિી મંજરી લીધી અિરે ત્રણ મહહિામાં જમિ ભારા શીખી નસ્મત અંરરે કહુ ક રફોજિા પંચિા આંકિા પ્માણ દશિા 60 ટકા લફોકફો
્મ
ે
રે
ે
અિરે પાછા જઈિરે પ્ફો. ઝફોમબાટિા મારદશ્મિમાં પીએચિહી પરુ ક્ુું. એટલ ક 27 કરફોિ લફોકફો દદવસિા ત્રણ આિામાં જીવિનિવમાહ કરી રહ્ા
યૂ
્મ
રે
્મ
ે
યૂ
દરસચ્મ પરી કરીિરે તઓ દદરરાઈ મારષે મદ્રાસ પાછા આવતા હતા ત્ાર ે છરે. ખત મજર દદવસમાં 12 આિા અિરે શશક્ક બ રૂવપરા કમાર છરે,
યૂ
રે
રે
રે
ે
ુ
ે
રે
રસતામાં જ તમિફો સામાિ જપત કરી લવામાં આવરફો. મદ્રાસ ઉતરીિરે જ્ાર વિાપ્ધાિ િહરુિા કતમા પર દરરફોજ ત્રણ રૂવપરાિફો ખચ્મ થાર છરે.
રે
રે
રે
ુ
તઓ હહનદ અખબારિી ઓદફસ રરા, ત્ાં બ લખ લખીિરે 25 રૂવપરા ખુદ વિાપ્ધાિ પર રફોજિાં 25થી 30,000િફો ખચ્મ થાર છરે. 30
રે
રે
ે
રે
કમાઇિરે કલકત્ા રરા. કલકત્ાથી બિારસ જઈિરે માલવીરજીિરે મળરા, સપટમબર, 1967િાં રફોજ લફોહહરાિરે વવસલગિિ હફોચ્સપટલ (હવ રામ
જરેમણ તમિી મુલાકાત રામરેશ્વર દાસ બબરલા સાથ કરાવી. બબરલાએ મિફોહર લફોહહરા હફોચ્સપટલ) એક ઓપરશિ માટ દાખલ કરવામાં
રે
ે
રે
રે
ે
રે
રે
રે
રે
તમિરે િફોકરીિી ઓફર કરી. બ સપતાહ તમિી સાથ રહ્ા પછી લફોહહરાએ આવરા હતા, જ્ાં 12 ઓક્ફોબર, 1967િાં રફોજ 57 વર્મિી વરરે તમનું
રે
રે
અંરત સધચવ બિવાિફો ઇિકાર કરગો. તમિા વપતાિા મમત્ર જમિાલાલ અવસાિ થ્ું.
રે
ે
ૈ
ે
હ’િા સયૂત્રફો આપરા. પદરણામ, ઇનનદરા રાંધી સરકાર અિધી રાત્રરે દશમાં છરે અિરે ભારતમાં સમાજવાદ અંરરે તમિાથી વધાર કફોઈ ર્ણતું િથી.”
રે
ે
કટફોકટહી લાદી દીધી. સૌ પહલાં જરે િરેતાઓિી ધરપકિ કરવામાં આવી, જરપ્કાશ િારારણનું વરક્તતવ એટલા માટ પ્રેરણાદારક છરે ક તઓ
ે
રે
ે
ે
તમાં જરેપી પણ સામલ હતા. અંત, 1977માં સામાન્ય ચંટણી થઈ અિરે સતત સંઘર કરીિરે પણ સત્ાથી દર રહ્ા અિરે માિવીર સવતંત્રતાિા
યૂ
્મ
રે
રે
યૂ
રે
યૂ
ે
જરેપી ફરી એક વાર હહીરફો બિીિરે ઊભરી આવરા. દશમાં પ્થમ સમાજવાદી મલ્ફો પર આધાદરત િવા સમાજિી રચિા કરી. 8
ે
રે
બબિકોંગ્રરેસી સરકાર બિી તફો જરેપીએ મફોરારજી દસાઇિરે વિાપ્ધાિ ઓક્ફોબર, 1979િાં રફોજ દકિિીિી બબમારીિરે કારણ તમનું અવસાિ
રે
બિાવરા. જરેપીિા સમાજવાદિા જ્ાિ અંરરે રાંધીજીએ લખ હતું, થ્ું. જરેપીિા રફોરદાિિી કદર કરવા માટ અટલબબહારી વાજપરેરી
ું
ે
્મ
રે
ે
“જરપ્કાશ કફોઈ સાધારણ કારકતમા િથી. તઓ સમાજવાદિા આધાર સરકાર 1998માં તમિરે ભારત રત્નથી સન્માનિત કરવામાં આવરા.n
રે
ન્યૂ ઇન્ડિયા સમાચાર | 01-15 ઓક્ટોબર, 2021 9
