Page 81 - NIS-Kannada 16-31 May 2022

Azadi Ka Amrit Mahotsav India@75

ಮಖನ್ ಲಾಲ್ ಚತುವೀ್ತದಿ: ಪತಿ್ರಕಾರೊಂಗಕಕಾ ಸಮಪ್್ತತರಾಗಿದದಾ ಯೀಧ

ರಾಷ್ಟ್ೇಯತೆ ಮತುತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣೆಯ ಮಾತುಗಳು ಕ್ೇಳಿ ನಯತಕಾಲ್ಕವು ತನನು ಅಸಿತುತವಾವನುನು ಕಾಪಾಡಿಕ್ೊಳುಳಿವಾಗ ಎಲಾಲಿ
ಬರುತ್ತುದ್ವು ಮತುತು ಬ್ರಟಿಷರನುನು ದೆೇಶದಿಂದ ತೆೊಲಗಿಸುವ ಭಾವನ್ಗಳು ಅಡೆತಡೆಗಳನುನು ಧೈಯಮಿದಿಂದ ಸಹಿಸಿಕ್ೊಂಡಿತು. ಸಾವಾತಂತ್ರ್ಯದ
ಪ್ರಬಲವಾಗಿದ್ವು. 1913ರಲ್ಲಿ, ಖಾಂಡಾವಾದ ಕಾಲೊರಾಮ್ ಗಂಗಾ್ರಂಡೆ ಹೊರತಾಗಿ, ಅಸಹಕಾರ, ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತವಾ, ಖಿಲಾಫತ್, ರೌಲತ್ ಕಾಯ್,
ಅವರು ಪ್ರಭಾ ಎಂಬ ಮಾಸಪತ್್ರಕ್ಯನುನು ಪಾ್ರರಂಭಿಸಿದರು, ಅದರ ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್, ದೆೇಶಿೇಯ ರಾಜ್ಯ, ಹಿಂದೊ ಮುಸಿಲಿಂ ತಾರತಮ್ಯ
ಸಂಪಾದನ್ಯನುನು ಮಖನ್ ಲಾಲ್ ಗೆ ವಹಿಸಲಾಯಿತು. 1913ರಲ್ಲಿ, ನೇತ್, ಕಾ್ರಂತ್ಕಾರಿ ಚಳವಳಿ ಹಾಗು ಬಸಿ ಮತುತು ಮೃದು ಪಕ್ಷಗಳಂತಹ
ಪತ್್ರಕ್ೊೇದ್ಯಮ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತುತು ರಾಷ್ಟ್ೇಯ ಚಳವಳಿಗೆ ತಮ್ಮನುನು ಅನ್ೇಕ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ವಿಷಯಗಳು ಮತುತು ವಸುತು ವಿಷಯಗಳ
ಸಂಪೂಣಮಿವಾಗಿ ಸಮಪಿಮಿಸಿಕ್ೊಳಳಿಲು ಅವರು ತಮ್ಮ ಬೊೇಧನಾ ಕ್ಲಸಕ್ಕೆ ಬಗೆಗೆ ಕಮಮಿವಿೇರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಲೆೇಖನಗಳು ಇಡಿೇ ದೆೇಶವನುನು
ರಾಜಿೇನಾಮ ನೇಡಿದರು. ಮಖನ್ ಲಾಲ್ ಚತುವೆೇಮಿದಿ ಅವರು ಪ್ರಭಾ ರೊಚಿಚಿಗೆೇಳಿಸುತ್ತುದ್ವು. ಮಖನ್ ಲಾಲ್ ಚತುವೆೇಮಿದಿ ಕಮಮಿವಿೇರ
ಎಂಬ ಉನನುತ ಗುಣಮಟಟುದ ಸಾಹಿತ್್ಯಕ ನಯತಕಾಲ್ಕವನುನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಮೊಲಕ ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಕ್್ರಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ರು,
ಮೊಲಕ ಸಾವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಗೆ ಕ್ೊಡುಗೆ ನೇಡಲು ಪಾ್ರರಂಭಿಸಿದರು. ಮತುತು ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಅವರು ಬ್ರಟಿಷ್ ಆಡಳಿತದ ದೃಷ್ಟುಯಲ್ಲಿ
ಪ್ರಭಾ ಹಿಂದೊ ಸಾಹಿತ್ಯ ಲೆೊೇಕದಲ್ಲಿ ಬಹುಬೇಗನ್ ಉತುತುಂಗಕ್ಕೆ ಏರಿತು, ತಪಿ್ಪತಸ್ಥರಾಗಿದ್ರು. ಅವರನುನು ಬಂಧಿಸಿದಾಗ, ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ಮತುತು
ಜನರನುನು ವಿಚಲ್ತಗೆೊಳಿಸಿದ ಮತುತು ಜಾಗೃತಗೆೊಳಿಸಿದ ಬರಹಗಳಿಗೆ ಗಣೆೇಶ್ ಶಂಕರ್ ವಿದಾ್ಯರ್ಮಿ ಇಬ್ಬರೊ ಯಂಗ್ ಇಂಡಿಯಾ, ಪ್ರತಾಪ್
ಧನ್ಯವಾದಗಳು. ಮಖನ್ ಲಾಲ್ ಚತುವೆೇಮಿದಿ ಅವರು ಕಾನು್ಪರದಿಂದ ಮತುತು ದೆೇಶಾದ್ಯಂತದ ಪತ್್ರಕ್ಗಳಲ್ಲಿ ಕಟುವಾದ ಸಂಪಾದಕ್ೇಯಗಳನುನು
ಪ್ರತಾಪ್ ಸಾಪಾತುಹಿಕವನುನು ಸಂಪಾದಿಸಲು ಪಾ್ರರಂಭಿಸಿದಾಗ ಗಣೆೇಶ್ ಬರದರು, ಅವರ ಬಂಧನವನುನು ಖಂಡಿಸಿದರು. ಮಖಾನ್ ಲಾಲ್ ಅವರು
ಶಂಕರ್ ವಿದಾ್ಯರ್ಮಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಕ್ೊಂಡರು. 1920ರ ಮಹಾತಾ್ಮ ‘ಕಮಮಿವಿೇರ್’ ಮೊಲಕ ಸಾ್ಥಪಿಸಿದ ಮೌಲಾ್ಯಧಾರಿತ ಪತ್್ರಕ್ೊೇದ್ಯಮ
ಗಾಂಧಿಯವರ ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿಯ ಸಂದಭಮಿದಲ್ಲಿ ಮಹಾಕೌಶಲ್ ಮಾನದಂಡಗಳು ಭಾರತ್ೇಯ ಪತ್್ರಕ್ೊೇದ್ಯಮದ ಅಮೊಲ್ಯ
ನಲ್ಲಿ ಬಂಧಿತರಾದ ಮದಲ ವ್ಯಕ್ತು ಮಖನ್ ಲಾಲ್. 1920ರ ಜುಲೆೈ ಪರಂಪರಯಾಗಿದೆ. ತಮ್ಮ ಪತ್್ರಕಾ ವೃತ್ತುಜಿೇವನದುದ್ಕೊಕೆ, ಮಖನ್
17ರಂದು, ‘ಕಮಮಿವಿೇರ್’ ನ ಸಂಪಾದನ್ಯು ಅವರ ನಾಯಕತವಾದಲ್ಲಿ ಲಾಲ್ ಚತುವೆೇಮಿದಿ ಅವರು ಪ್ರಭಾ, ಪ್ರತಾಪ್ ಮತುತು ಕಮಮಿವಿೇರ್
ಪಾ್ರರಂಭವಾಯಿತು, ಇದು ರಾಜ ಸಂಸಾ್ಥನಗಳ ಅಸಮಾನತೆಯನುನು ಪತ್್ರಕ್ಗಳ ಮೊಲಕ ದೆೇಶದಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತ್ ಮೊಡಿಸಲು ದಣಿವರಿಯದೆ
ಧೈಯಮಿದಿಂದ ತೆರದಿಟಿಟುತು. ಈ ನಯತಕಾಲ್ಕದಲ್ಲಿ ಲೆೇಖನಗಳನುನು ದುಡಿದರು. ಪ್ರಧಾನಮಂತ್್ರ ನರೇಂದ್ರ ಮೇದಿ ಅವರು ದೆೇಶದ
ಯಾವುದೆೇ ಹಿಂಜರಿಕ್ಯಿಲಲಿದೆ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುತ್ತುತುತು. ಅಂತಹ ಪ್ರಸಿದಧಿ ಕವಿ ಮಖನ್ ಲಾಲ್ ಚತುವೆೇಮಿದಿ ಅವರನುನು ಅವರ ಅನ್ೇಕ
ಪರಿಸಿ್ಥತ್ಯಲ್ಲಿ, ಕ್ಲವು ರಾಜರು ಪ್ರಕಾಶನಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಬಂಬಲವನುನು ಕಾಯಮಿಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಕವಿತೆಗಳನುನು ವಾಚಿಸುವ ಮೊಲಕ ಆಗಾಗೆಗೆ
ಹಿಂಪಡೆದರು. ಸ್ಮರಿಸುತ್ತುರುತಾತುರ.

ಪತಿ್ರಕಾವೃತಿ್ತ ಮೊಲಕ ಸಾವಿತೊಂತ್ರಯು ಹೊೀರಾಟಕಕಾ

ಬೆೊಂಬಲ ನೀಡಿದ ಗೌರಿ ಶೊಂಕರ್ ರಾಯ್

ಭಿೇ ಕರ ಕ್ಾಮದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬ್ರಟಿಷರ ದಬಾ್ಬಳಿಕ್ಯನುನು ಪಾ್ರರಂಭಿಸಿತು. ಗೌರಿ ಶಂಕರ ರಾಯ್ ಯವರು ರಾಷ್ಟ್ೇಯತಾವಾದಿ ಆಧಾರಿತ
ಈ ನಯತಕಾಲ್ಕದ ಮೊಲಕ ಭಾರತ್ೇಯರ ಹಿತದೃಷ್ಟುಯಿಂದ ಬ್ರಟಿಷರ
ಬಯಲ್ಗೆಳೆಯಲು ಮತುತು ಒಡಿಶಾದ ಯುವಕರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೇಡಲು
ಗೌರಿ ಶಂಕರ್ ರಾಯ್ 1866 ರಲ್ಲಿ ಮದಲ ಒಡಿಯಾ ನಯತಕಾಲ್ಕ ವಿರುದಧಿ ಹೊೇರಾಡಿದರು.
ಉತಕೆಲ್ ದಿೇಪಿಕಾವನುನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಒಡಿಶಾದ ವಿವಿಧ ಅವರು ನಯತಕಾಲ್ಕದಲ್ಲಿ ಬ್ರಟಿಷರನುನು ಟಿೇಕ್ಸುವ ವಿಷಯಗಳನುನು
ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಾಮದಿಂದಾಗಿ 10 ಲಕ್ಷಕೊಕೆ ಹಚುಚಿ ಜನರು ಮೃತಪಟಿಟುದ್ರಂದು ಬರಯುತ್ತುದ್ರು ಮತುತು ಜನರ ಬೇಡಿಕ್ಗಳನುನು ಅವರ ಮುಂದೆ ಇಡುತ್ತುದ್ರು.
ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಾವು ಸವಾತಂತ್ರರಾಗಿದ್ರ, ನಾವು ಅಂತಹ ಕ್ಾಮವನುನು ಅದೆೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಪ್ರವಾಹದಂತಹ ನ್ೈಸಗಿಮಿಕ ವಿಪತುತುಗಳನುನು ತಡೆಗಟಟುಲು
ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗಿರುತ್ತುರಲ್ಲಲಿ ಎಂದು ಜನರು ನಂಬದ್ರು. ಅಂತಹ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಲಹಗಳನೊನು ನಯತಕಾಲ್ಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತುದ್ರು. ಅವರಿಂದ
ಪರಿಸಿ್ಥತ್ಯಲ್ಲಿ, ಸಾವಾತಂತ್ರ್ಯಕಾಕೆಗಿ ಹೊೇರಾಟವು ತ್ೇವ್ರಗೆೊಂಡಿತು. ಕ್ಾಮದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾದ ಶಶಿ ಭೊಷಣ್ ರಥ್ ನಂತರ 1913 ರಲ್ಲಿ ಬಹಾಮಿಂಪುರದಿಂದ
ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಗೌರಿ ಶಂಕರ್ ರಾಯ್ ಮತುತು ಬಾಬು ಬಚಿತ್ರನಂದಾ ದಾಸ್ ಒಡಿಯಾ ದಿನಪತ್್ರಕ್ಯನುನು ಪ್ರಕಟಿಸಲು ಪಾ್ರರಂಭಿಸಿದರು ಮತುತು

ಒರಿಯಾದಲ್ಲಿ ಉತಕೆಲ್ ದಿೇಪಿಕಾ ಪತ್್ರಕ್ಯನುನು ಪ್ರಕಟಿಸಲು ಪಾ್ರರಂಭಿಸಿದರು. ಒಡಿಯಾ ಸಾಹಿತ್ಯ ಉತೆತುೇಜಿಸಲು ಗೆೊೇಪಾಬಂಧು ದಾಸ್ ’ಸತ್ಯಬತ್‘ ಎಂಬ
ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಜನರು ಹಚುಚಿ ಜಾಗೃತರಾದರು, ಮತುತು ಅವರು ನಯತಕಾಲ್ಕವನೊನು ಪ್ರಕಟಿಸಲು ಪಾ್ರರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ನಯತಕಾಲ್ಕದ
ಕ್ಾಮದ ನಜವಾದ ಕಾರಣವನುನು ಅರಮಿಮಾಡಿಕ್ೊಳಳಿಲು ಪಾ್ರರಂಭಿಸಿದರು. ಪ್ರಕಟಣೆಗಾಗಿ ಕಟಕ್ ನಲ್ಲಿ ಕಟಕ್ ಪಿ್ರಂಟಿಂಗ್ ಕಂಪನಯನುನು ಸಾ್ಥಪಿಸಿದರು.
ಈ ನಯತಕಾಲ್ಕವನುನು 1838 ರ ಜುಲೆೈ 13 ರಂದು ಕಟಕ್ ನಲ್ಲಿ ಬ್ರಟಿಷರು ಮನ್ಮನ್ಗೆ ತಲುಪಿಸಲು ಬೈಬಲ್ ಗಳನುನು ಮುದಿ್ರಸುತ್ತುದಾ್ಗ,
ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು ಮತುತು 1866ರ ಆಗಸ್ಟು 4 ರಂದು ಒಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಗೌರಿ ಮಹಾಭಾರತ, ರಾಮಾಯಣ ಮತುತು ಇತರ ಪಾ್ರಚಿೇನ ಧಾರ್ಮಿಕ
ಶಂಕರ್ ರಾಯ್ ಅವರ ನ್ೇತೃತವಾದಲ್ಲಿ ಮದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು, ಗ್ರಂರಗಳನುನು ಒಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ತನನು ಮುದ್ರಣ ಕಂಪನಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತುದ್ರು.
ಅದಕಾಕೆಗಿಯೇ ಒಡಿಯಾ ಪತ್್ರಕ್ೊೇದ್ಯಮ ದಿನವನುನು ಈ ದಿನಾಂಕದಂದು ಬ್ರಹ್ಮಸಮಾಜದೆೊಂದಿಗೆ ಗುರುತ್ಸಿಕ್ೊಂಡಿದ್ ಗೌರಿಶಂಕರ ರಾಯ್ ಯವರು,
ಆಚರಿಸಲಾಗುತತುದೆ. ಒಡಿಶಾವು ಹಲವಾರು ಸವಾಲುಗಳನುನು ಎದುರಿಸುತ್ತುದ್ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಗಿೇತ ಮತುತು ನಾಟಕಗಳನುನು ಉತೆತುೇಜಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ
ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಾವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಅಲೆಯನುನು ಬಲಪಡಿಸಲು, ಈ ನಯತಕಾಲ್ಕವು ವಹಿಸಿದ್ರು ಮತುತು ಸಮಾಜದ ಸಾಂಸಕೆಕೃತ್ಕ ಉನನುತ್ಗೆ ಗಮನಾಹಮಿ ಕ್ೊಡುಗೆ
ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿನ ಕ್ಾಮ ಮತುತು ಬಡತನದ ಬಗೆಗೆ ಲೆೇಖನಗಳನುನು ಪ್ರಕಟಿಸಲು ನೇಡಿದರು.

ನ್ಯೂ ಇಂಡಿಯಾ ಸಮಾಚಾರ ಮೇ 16-31, 2022 79