Page 81 - NIS-Odia 16-31 May 2022

ରାଷ୍ଟ୍ର ଅମୃତ ମଯ�ାତ୍ସବ

ସାମ୍ାେିକତା, ସା�ିତ୍ୟ ଓ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଆଯନ୍ଦାଳନ ପାଇ ଁ

ୁ
ସମପତ ଥିଯଲ ମାଖନଲାଲ ଚତଯବ୍ଷେୀ
୍ଣି
୍
ି
୍
ନିେଜାଣ ପଜାଇଁ ମପ୍ରେଣଜା ମଦଇ େଜାଲଥିମଲ। େଖଜାନଲଜାଲ େତ ୁ ମବ୍ଦୀ ସଜାହିତ୍ ପତ୍ରିକଜା େଜାଧ୍ୟେମେ ସ୍ଜାଧୀନତଜା ଆମନ୍ଜାଳନମେ ସହମଯଜାଗ
ି
4 ଏପ୍ରଲ 1889ମେ େଧ୍ୟପ୍ରମଦଶେ ମହଜାଶଗେଜାବଜାଦ ରିଲ୍ଜାେ କେିବଜା ଆେମ୍ଭ କମଲ। ମଲଜାକଙ୍କ େନମେ ରଜାଗେଣ ସୃଷ୍ିକଜାେୀ
୍
ବଜାୱଜାଇ ଗ୍ରଜାେମେ ରନଗ୍ରହଣ କେିଥିମଲ।ସେସ୍ତଙ୍କ ପଜାଖମେ ଦଜାଦଜା ମଲଖନୀ ଦ୍ଜାେଜା ‘ପ୍ରଭଜା’ ହିନ୍ୀ ରଗତମେ ମବଶ୍ ଆଦୃତ ମହଜାଇଗଲଜା।

ଭଜାବମେ ରଣଜାଶୁଣଜା ତଥଜା ଭଜାେତେ ସ୍ଜାଧୀନତଜା ସଂଗ୍ରଜାେମେ ରମଣ ଗମଣଶ ଶଙ୍କେ ବିଦ୍ଜାଧେ ମଯମତମବମଳ କଜାନପୁେେ ୁ ସଜାପ୍ତଜାହିକ
ଅବିସ୍ମେଣୀୟ ମଯଜାଦ୍ଜା ଭଜାବମେ ପେିେିତ େଖଜାନଜାଲଜାଲ େତ ୁ ମବ୍ଦୀ, ‘ପ୍ରତଜାପ’ ପ୍ରକଜାଶନ ଆେମ୍ଭ କେିମଲ େଖଜାନଲଜାଲ େଜାଟ ୁ ମବ୍ଦୀ
୍
ମସମତମବମଳ ସଜାେଜାଦିକତଜା ଆେମ୍ଭ ମହଲଜା, ମସମତମବମଳ ମସଥିମେ ମଯଜାଗମଦମଲ। 1920ମେ େହଜାତ୍ମଜା ଗଜାନ୍ୀଙ୍କ ଦ୍ଜାେଜା
ଇଂମେରଙ୍କ ବିେ ୁ ଦ୍ମେ ରଜାତୀୟ ଆମନ୍ଜାଳନ ସଜାେଜା ମଦଶମେ ଆେମ୍ଭ ଡଜାକେଜା ଦିଆଯଜାଇଥିବଜା ଅସହମଯଜାଗ ଆମନ୍ଜାଳନମେ େଖଜାନଲଜାଲ
ମହଜାଇଥିଲଜା। ମସମତମବମଳ ରଜାତୀୟତଜା ଏବଂ ସଜାେଜାରିକ ସଂସ୍ଜାେ ମଯଜାଗମଦଇ ପ୍ରଥେ ଗିେଫଦଜାେୀ ତଜାଲିକଜାମେ େହଜାମକୌଶଲଠଜାେ ୁ
ବିଷୟମେ ଆମଲଜାେନଜା େଜାଲଥିଲଜା ଏବଂ ଇଂମେରେଜାନଙ୍କୁ ମଦଶେ ୁ ଗିେଫ ମହଜାଇଥିମଲ। ମସହି ବଷ୍, ରୁଲଜାଇ 17, 1920ମେ,
ି
ବିତଜାଡିତ କେିବଜା ଲଜାଗ ସଜାେଜା ମଦଶମେ ଆମନ୍ଜାଳନ ମରଜାେଦଜାେ ତଜାଙ୍କ ମନତୃ ତ୍ୱମେ 'କେ୍ବୀେ'େ ସମ୍ପଜାଦନଜା ଆେମ୍ଭ ମହଜାଇଥିଲଜା,
ି
ି
୍
ି
େଜାଲଥିଲଜା। 1913 େସିହଜାମେ, ଖଣ୍ୱଜାଙ୍କେ ଏକ ହିନ୍ୀ ମସଭ ମଯଉଁଥିମେ ବଡ ନିଭୀକତଜାମେ ମସ ତତ୍ କଜାଳୀନ େଜାରନୀତିେ
କଜାଲ ୁ େଜାେ ଗଗେେଜାମଣ୍ େଜାସିକ ପତ୍ରିକଜା ପ୍ରଭଜାେ ପ୍ରକଜାଶନ ଆେମ୍ଭ ହିସଜାବ କିତଜାବ େଖୁଥିମଲ। ଏଥିମେ ବ୍ଥିତ ମହଜାଇ କିଛି େଜାରଜା
କେିଥିମଲ, ଯଜାହଜାେ ସମ୍ପଜାଦନଜା େଖଜାନଲଜାଲଙ୍କୁ ଦିଆଯଜାଇଥିଲଜା। ପତ୍ରିକଜାକୁ ସହମଯଜାଗ କେିବଜା ବନ୍ କେିମଦମଲ। ତଥଜାପି ଖବେମେ
1913 େସିହଜାମେ ମସ ନିର ଶିକ୍ଷକଙ୍କ େଜାକିେି ଛଜାଡି ସଜାେଜାଦିକତଜା, କିଛି ପେିବର୍ନ ନକେି କେ୍ବୀେ ପ୍ରକଜାଶନ ରଜାେି େହିଥିଲଜା।
୍
୍
୍
ସଜାହିତ୍ ଏବଂ ରଜାତୀୟ ଆମନ୍ଜାଳନମେ ନିରକୁ ସମ୍ପୂର୍ ଉତ୍ସଗ୍ ପ୍ରଧଜାନେନ୍ତ୍ୀ ମେଜାଦୀ ତଜାଙ୍କ କବିତଜାକୁ ପଢ଼ି ବିଭିନ୍ନ କଜାଯ୍୍କ୍ରେମେ
କେିଥିମଲ। େଖଜାନଲଜାଲ େତ ୁ ମବ୍ଦୀ ‘ପ୍ରଭଜା’ ନଜାେକ ଏକ ଉର୍େଜାନେ େଜାଖନଲଜାଲ୍ େତ ୁ ମବ୍ଦୀଙ୍କୁ େମନ ପକଜାଇଥଜାଆନ୍ତି।

ପ୍ରଥମ ଓଡଆ ପତ୍ିକା ପ୍ରକାଶନ ଓ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ାମକୁ
ି

ୁ
ଅଧିକ ମଜଭତ କରଥିଯଲ ଯଗୌରୀଶଙ୍ର ରାୟ
ି

୍ଣି
1866 େସିହଜାେ ନ’ଙ୍କ ଦୁଭକ୍ଷ କଥଜା କିଏ ବଜା ନରଜାମଣ। େମନ ପହଞ୍ଚଜାଇବଜାମେ ଏକ ଦଜାମ୍ଭିକ ସ୍େ ଥିଲଜା ‘ଉତ୍ଳ ଦୀପିକଜା’। ଏହଜାସହ
ପକଜାଇମଲ ଆରିବି େ ୁ େ ଟଜାଙ୍କୁେି ଉମଠ। ମସମତମବମଳ ପ୍ରଶଜାସନେ ଓଡିଶଜା ସମ୍ୁଖୀନ ମହଉଥିବଜା ବିଭିନ୍ନ ସେସ୍ଜାକୁ େଧ୍ୟ ଏହଜା ଶଜାସନ
ମଦଜାଷ ମହତ ୁ ମଲଜାମକ ଖଜାଇବଜାକୁ ପଜାଉନଥିମଲ, େଜାେିଆମଡ େୃତ ୁ ୍େ କଳେ ସଜାେନଜାକୁ ଆଣୁଥିଲଜା। ରଜାତୀୟତଜା ପୃଷ୍ୁଭ ୂ େିକୁ ଆଧଜାେ
ୁ
ି
ବିଭୀଷିକଜା ଆଉ ହଜାହଜାକଜାେ। ଏ ଭତମେ କିନ୍ତ ମଲଜାକଙ୍କୁ ସମେତନ କେିଥିଲଜା ଏହି ପତ୍ରିକଜା। ମଯମତମବମଳ ଇଂମେରେଜାମନ ବଜାଇମବଲ୍
କେିବଜା ଲଜାଗ ଅଣ୍ଟଜା ଭଡିଥିମଲ କେ୍ବୀେ ମଗୌେୀଶଙ୍କେ। ନିର ଛଜାପି ଘମେ ଘମେ ଖ୍ୀଷ୍ଧେ୍େ ପ୍ରେଜାେ କେ ୁ ଥିମଲ ମସମତମବମଳ
ି
ି
ମଲଖନୀ ବଳମେ ପ୍ରକଜାଶ କମଲ ପ୍ରଥେ ଓଡିଆ ଛଜାପଜା ଖବେକଜାଗର ମଗୌେୀଶଙ୍କେ େଜାୟ େହଜାଭଜାେତ, େଜାେଜାୟଣ ଓ ଅନ୍ ପୁେଜାଣଶଜାସ୍ତ୍କୁ
ି
‘ଉତ୍ଳ ଦୀପକଜା’। ତଜାଙ୍କୁ ଏଥିମେ ସହମଯଜାଗ କେିଥିମଲ ବଜାବୁ କଜାଗରମେ ଛଜାପି ଭଜାେତୀୟ ସଂସ୍ୃତି ଓ ଐତିହ୍ ପ୍ରସଜାେେ ନୂଆ
ବିେିତ୍ରଜାନନ୍ ଦଜାସ। 13 ରୁଲଜାଇ 1838ଦିନ କଟକଠଜାମେ ରନଗ୍ରହଣ ଦିଗ ମଦଖଜାଇଥିମଲ। ରେୀ େଜାୟ ନଜାଟକ, ଡ୍ଜାେଜା ସହ ବିମଶଷ ଭଜାମବ
୍
କେିଥିବଜା ମଗୌେୀଶଙ୍କେ େଜାୟଙ୍କ ମନତତ୍ୱମେ ଏହି ପତ୍ରିକଜା 4 ରଡିତ ଥିମଲ। ବ୍ରଜାହ୍ମ ସେଜାରେ ରମଣ ବିଶିଷ୍ କଜାଯ୍୍କର୍୍ଜା ଥିମଲ।
ୃ
ଅଗଷ୍ 1866 ମେ ଓଡିଆ ଭଜାଷଜାମେ ପ୍ରକଜାଶିତ ମହଜାଇଥିଲଜା ଏବଂ ତଜାଙ୍କେି ପଥମେ ଅନୁପ୍ରଜାଣୀତ ମହଜାଇ ଶଶୀଭ ୂ ଷଣ େଥ 1913ମେ
ଏହି କଜାେଣେ ୁ ଏହି ଦିନକୁ ଓଡିଆ ସଜାେଜାଦିକତଜା ଦିବସ ଭଜାମବ ବ୍ରହ୍ମପୁେେ ୁ ‘ଆଶଜା’ ପ୍ରକଜାଶନ ଆେମ୍ଭ କେିଥିମଲ। ଏହଜାପମେ
୍
୍
ପଜାଳନ କେଜାଯଜାଉଛି। ସ୍ଜାଧୀନତଜାେ କଥଜା ତଥଜା ମଦଶେ ବିଭନ୍ନ ଉତ୍ଳେଣି ମଗଜାପବନ୍ୁ ଓଡିଆ ସଜାେଜାଦିକତଜା ଓ ସଜାହିତ୍କୁ ଏକ ନୂଆ
ି
ମକଜାଣମେ ସ୍ଜାଧୀନତଜାେ ବହ୍ିକୁ ନିର ଭଜାଷଜାମେ ମଲଜାକଙ୍କ ପଜାଖମେ ଦିଗ ମଦଇଥିମଲ ‘ସତ୍ବଜାଦୀ’ ପ୍ରକଜାଶ କେି। n

ନୟୁ ଇଣ୍ଆ ସମାଚାର | 16-31 ମମ’ 2022 79
୍
ଡି