Page 45 - NIS Marathi 16-31 October, 2024

राष्ट्र प्रधानमंत्ी वन बंधु कलयाण योजना

े
के
पीएमवहीकवा् मध् आता खालील ्टोजिांचा समावेश आहे
े
प्रधानमंत्ी आडद आदश्ण ग्ाम ्ोजना (पीएमएएजीवा्): केंद्रिादसत प्रििांना तयांचया जबाबिाऱया पूण्श किणयासाठी
पूववीचया आदिवासी उपयोजना आदण दविेष केंद्रीय सहायय संिोधन आदण िसतऐवजीकिण, प्रदिक्षण आदण क्षमता
या योजनांना या छत् योजनेत समादवषट करून प्रधानमंत्ी बांधणी, समृद्ध आदिवासी वाििाचा प्रचाि इतयािी क्षेत्ात काय्श
आदि आिि्श ग्ाम योजना या नावाने ही योजना सुरु किणयात किणयासाठी दनधी प्रिान केला जातो.
आली. ििातलया आदिवासी लोकसंखया मोठ्ा प्रमाणात मॅडरिकपूव्ण डशष्वृत्ी: ही केंद्र पुिसकृत योजना नववी
े
असलेलया रावांमधये टपपयाटपपयाने मूलभूत सेवा आदण सुदवधा आदण िहावी मधये दिकणाऱया सव्श अनुसूदचत जमातीमधील
पुिवणे हा तयाचा उद्ेि आहे. या योजनेंतरत िसते जोडणी, दवद्ारयायंना लारू आहे. या योजनेचा लाभ ्ेणयासाठी
्श
मोबाईल-इंटिनेट, िाळा, अंरणवाडी केंद्रे, आिोगय उपकेंद्रे, दवद्ारयायंचया पालकांचे वादष्शक उतपन्न 2.50 लाखांपेक्षा जासत
दपणयाचया पाणयाची सुदवधा, सांडपाणी वयवसथापन, ्नकचिा नसावे. सामानय िाळेत दिकणाऱया दवद्ारयायंना ििमहा 225
ू
वयवसथापन आदण संपृकतता उपक्रम यामधील समसया िि रुपये आदण वसदतरृहात िाहून दिकणाऱया दवद्ारयायंना एका
दे
किणयासाठी 36,428 रावे नामदनिदित किणयात आली आहेत. वषा्शत 10 मदहनयांसाठी 525 रुपये दिषयवृत्ी ििमहा दिली जाते.
यामधये प्रतयेक रावाला 20.38 लाख रुपये दिले जात आहेत. ही दिषयवृत्ी िाजय आदण केंद्रिादसत प्रििांचया प्रिासनाद्ािे
े
या योजनेसाठी 2025-26 पययंत 7,276 कोटी रुपये खच्श केले दवतरित केली जाते. यामधये भाित सिकािचे योरिान 75%
जातील. 31 जुलै 2024 पययंत सुमािे 16 हजाि रावांचया योजनांना आदण िाजयाचे योरिान 25% आहे. ईिानयेकडील िाजये आदण
मंजुिी िेणयात आली असून 2,283 कोटी रुपये दवतिीत उत्िाखंड, दहमाचल प्रिेि, लडाख आदण जममू आदण काशमीि
किणयात आले आहेत. या डोंरिाळ िाजयांसाठी, भाित सिकािचे योरिान 90% आहे.
डवशेषतः असुरडषित आडदवासी ग्ांचा डवकास (पीविी्ीजी) अंिमान आदण दनकोबाि सािखया दवधीमंडळ नसलेलया आदण
े
- पंतप्रधान जनमन: या योजनेचा उद्ेि तीन वषा्शत सवयं-अनुिान नसलेलया केंद्रिादसत प्रििांचया बाबतीत, भाित
ु
पीवहीटीजी कुटुबांना आदण वसाहतींना सिदक्षत ्िे, दपणयाच े सिकािचे योरिान 100% आहे.
ं
िुद्ध पाणी, दिक्षण, आिोगय आदण पोषण, िसत आदण मॅडरिकोत्र डशष्वृत्ी ्ोजना: ही केंद्र पुिसकृत योजना सव्श
े
ििसंचाि कनेककटकवहटी, ्िरुती दवद्तीकिण आदण िाशवत अनुसूदचत जमातीचया दवद्ारयायंना लारू आहे जे तयांचे दिक्षण
ू
ु
उििदनवा्शहाचया संधी यासािखया मूलभूत सदवधा उपलबध करून पूण्श किणयासाठी मॅदट्कोत्ि दकंवा माधयदमक िालेय दिक्षण
ु
ं
िेणयावि दमिन मोड वि काम किणे हा आहे. या उदद्षटाची झालयानंति पुढील दिक्षण ्ेऊ इकचछतात. मॅदट्कपूव्श दिषयवृत्ी
ू
पत्शता नऊ मंत्ालयांचया सहकाया्शने किणयाची योजना आहे. योजनेप्रमाणे या योजनेतील दिषयवृत्ीसाठीचया अटी आदण
आदिवासी वयवहाि मंत्ालय हे तयाचे नोडल दकवा प्रमुख मंत्ालय ितवीही सािखयाच आहेत.
ं
आहे ति उव्शरित मंत्ालये पीएम जनमन अंतरत वाटप केलेलया प्रकलप व्वस्ापन ्ुडन् स्ापन करण्ासाठी राज्ाना
ं
्श
दनधीतून या उपाययोजना िाबदवणयासाठी जबाबिाि आहेत. या प्रशासकी् सिाय्: या अंतर्शत, अनुसदचत जमातींिी
ू
ं
ु
े
ं
योजनांचा लाभ 18 िाजय आदण अिमान दनकोबाि केंद्रिादसत संबदधत योजनांचया वयवसथापनासाठी एक यदनट सथापन
े
प्रििातलया 75 पीवहीटीजी समिायांना होणाि आहे. किणयाचा खच्श िाजय सिकािांना दिला जातो जेणेकरून
ु
आडदवासी संशोधन संस्ांना मदत: अनुसूदचत जाती जमाती अनुसदचत जातींचया कलयाणािी संबदधत योजनांवि योगय
ू
ं
्श
संिोधन संसथेला सहायय योजनेअंतरत, िाजय सिकािे आदण प्रकािे लक्ष ठेवता येईल.
्पीएमवहीकेवा् ्ोजनेचा उद्दश देशभरातील ्ा ्ोजनेला छित्र ्ोजनेचे सवरूप देऊन आणदवासी समाजाचा
े
आहदवासी समुदा् आहण आहदवासी भागांचा णवकास आणि कल्ािासाठी््ा सहा ्ोजनांचा समावेर
सवाांगीण हवकास करणे हा आहे. राज् आहण करण्ात आला आहे. 2021-22 ते 2025-26 ्ा कालाविीत
26,135 कोटी रुप्े खच्श करून पुढील अंमलबजाविीसाठी
केंद्राचा आहदवासी उ्प्ोजना हनरी एकत्र करून मान्ता देण्ात आली आहे. ्ा ्ोजनां््ा माध्मातून जमाती
हशक्षण आहण उ्पजीहवका ्ाबरोबरच िेडाचा आणि आणदवासी लोकसंख्चे सक्षमीकरि केले जात आहे.
ं
े
एकाकतमक हवकास आहण क्षमता हनमा्यण करण्ावर केंद् सरकारने 2024-25 ्ा चालू आणथ्शक वषा्शसाठी
लक्ष केंहद्रत करणे हे ्ामागील उहद्दष्ट आहे. प्रिानमंत्री वनबंिू कल्ाि ्ोजनेतील 6 ्ोजनांकरता 4,300
न्यू इंडि्ा समाचार 16-31 ऑक्टोबर, 2024 43