Page 62 - NIS Marathi 16-31 October, 2024

वयककतमत्व प्राधयापक डदगंबर हंसदा

प्राध्ापक डदगमबर हंसदा

झारखंिचे सांसकृडतक िा्क

जनम : 16 ऑकटोबर 1939, मृतरू: 19 नोविेंबर 2020

ं
आणदवासपी संस्कृतपी आणि भारेचा समान अ्या णदगंबर िंसदा आिे. ते आणदवासपी लो् आणि तराचरा भारेचरा णव्ासासाठपी,
स्ाळ आणदवासपी समुदाराचा सांस्कृणत् वारसा, णशक्षि आणि साणितराचरा णव्ासासाठपी जपीवनभर प्ररत्नशपील राणिले.
ं
ं
भारतपीर सणवधानाचा स्ाळपी भारेत अनुवाद ्रणरासोबतच साणितर आणि शैक्षणि् क्षेत्रातिपी तरानपी उललखनपीर ्ाम
ं
े
ं
े
्केले. मराणदत संसाधनांमधर उत्कृष्ट ्ारायाबद्ल आणि साणितर व णशक्षि क्षेत्रात उत्कृष्ट रोगदानाबद्ल 2018 मधर े
या
े
तत्ालपीन राष्ट््तपी रामना् ्ोणवंद रांचरा िसत िंसदा रांना ्द्मश्पी ्ुरस्ाराने सनमाणनत ्रणरात आले िोते...
झा रखंडचे सांसकृणतक ना्क मानल्ा जािाऱ्या झाली तेवहा हा सनमान वणचत समुदा्ासाठी नव्ा उतसाहाने काम
ं
ं
णदगंबर हंसदा ्ांचा जनम 16 ऑकटोबर 1939 रोजी
करण्ास प्रोतसाहन देईल, असे त्ानी साणगतले. त्ाचसोबत हा
ं
ं
ु
झारखंडमिल्ा पूव्श णसंहभूम णजलह्यात घाटणरला पुरसकार झारखंड, ओणडरा आणि बंगाल््ा दग्शम भागातील वणचत
इथल्ा डोभापानी (बेको) ्ेथे आणदवासी रेतकरी कुटुंबात झाला. समुदा्ामिली गररबी, णनरक्षरता आणि सामाणजक अणनषट प्रथा दूर
त्ांचे प्राथणमक णरक्षि राजदोहा माध्णमक राळेत झाले तर करण्ासाठी करत असलेल्ा अथक सेवेची घेतलेली दखल आहे.
मानपूर उच्च माध्णमक णव्दाल्ातून ते मॅणट्क झाले. त्ानंतर रांची ्ा सनमानाखेरीज त्ाना णजलहा, राज् आणि दरसतरावरही अनेक
े
ं
णव्दापीठातून त्ांनी राज्रासत्रात बी. ए आणि एम. ए केले. सनमान प्रापत झाले आहेत.
त्ानी आपल्ा समाजातली गररबी आणि अजान जवळून तिक्षणतज्ज्ञ, साणहचत्क, समाजसेवक असलेले हंसदा एक
ं
पाणहले. संथाळी भाषा साणहत्ातील प्रणसद् अग्दूत णदगंबर हंसदा उत्म मािूस होते. प्राध्ापक हंसदा ्ांनी आणदवासी भाषा साणहत्
्ांनी आणदवासी समाजाला णरक्षि, रोजगार णमळवून देण्ाची क्षेत्रात झारखंडला वेगळी ओळख णमळवून णदली. त्ानी अनेक
ं
ू
आणि त्ां््ा संसकृतीचे संरक्षि करण्ाची प्रणतजा घेतली. णरक्षि पाठ्पुसतकांचे देवनागरीतून संथाळी भाषेत भाषांतराचे महत्वपि्श
ं
पि्श झाल्ावर नोकरी करता-करता त्ानी गरजू लोकांसाठी काम का््श केले. त्ानी अनेक पुसतकेदेखील णलणहली. 'सरना ग्द-प्द
ू
ं
ं
करण्ास सुरुवात केली. मणहला््ा णरक्षिासाठी त्ानी घरोघरी सग्ह', 'संथाली लोककथा सग्ह', 'गंगमाला', 'संथालों का गोत्र '
ं
ं
ं
े
जाऊन मोहीम राबवली. आणदवासी मुलींसाठी राल् णरक्षि ्ा त्ां््ा साणहत्कृती खूप लोकणप्र् झाल्ा. त्ां््ाकडे पुसतके
ं
ु
सणनचशचत केले. करंडीह ्ेथल्ा लाल बहादूर रासत्री समती आणि रोिका्ा्शचा खास सग्ह होता.
ृ
महाणव्दाल्ाचे ते संसथापक प्राध्ापक होते. ्ाच महाणव्दाल्ातून णहंदी, बंगाली आणि इग्जी भाषेतही त्ाचे साणहत् प्रकाणरत
ं
ं
ृ
ते सेवाणनवत् झाले. केंद् सरकार््ा आणदवासी सरोिन संसथचे त े झाले आहे. ्ातील अनेक झारखंड््ा प्राथणमक राळांपासून
े
ं
सदस्देखील होते. पचशचम बंगाल आणि ओणडरातील आणदवासीं््ा महाणव्दाल्ीन सतराप्ांत णरकवले जाते. थोर साणहचत्क आणि
सामाणजक आणि आणथ्शक उन्तीसाठीही त्ानी काम केले. तिक्षणतज्ज्ञ असलेल्ा हंसदा ्ांनी समाजा््ा उन्तीसाठी
ं
ं
े
भारत सरकारने वष्श 2018 मध् त्ाना पद्मश्री देण्ाचा अतुलनी् ्ोगदान णदले. त्ासाठी ते का्म राषट्ा््ा समरिात
णनि्श् घेतला. ्ा पुरसकारासाठी जेवहा त्ां््ा नावाची घोषिा राहतील. 19 नोवहबर 2020 रोजी त्ाचे णनिन झाले. n
ें
ं
60 न्यू इंडि्ा समाचार 16-31 ऑक्टोबर, 2024