Page 45 - NIS Gujarati 01-15 April 2022
P. 45
રાષ્ટ્ ઓમૃત મહારેત્િ
પારલાલ નયરઃ ઓસહકારની ચળિળ િાલજીિાઇ ગારેવિદજી દસાઇઃ જમણ રે
ૌ
રે
રે
રે
ં
ઓન દાંડી કયૂચર્ી નારેઓાખલીના સ્વતંત્રતા સંગ્ામ માટ પ્રારેફસરની નારેકરી
રે
રે
રે
તારેફાનારે સુ્ધી બાપુ સાર્રે રહ્ા છારેડી દી્ધી
ે
રે
ૂ
જીવિ ગાંધીવાદી અિ અહહસાિાં માગગે ચાલિારા પયારલાલ ષ્ટવપતા મહાત્મા ગાંધીિા િતૃતવમાં દાંિહી કચિફો પ્ારભ થયફો
ં
રે
્ર
ે
ૂ
રે
ે
રે
આિૈયર મહાત્મા ગાંધીિા િતૃતવમાં િીકળલી દાંિહી કચમાં ભાગ રાત્ાર તરેમાં સૌથી વધુ 32 સત્ાગ્રહહીઓ ગુજરાતિા હતા, જરેમાં
લીધફો હતફો. પયારલાલ િૈયર સવતંત્રતા સગ્રામમા સદક્ય રીતરે ભાગ વાલજીભાઈ ગફોવવદજી દસાઇિફો પણ સમાવશ થાય છરે. એ સમયરે તરેમિી
ં
રે
ે
ે
ે
ં
રે
ૂ
્મ
્મ
ે
રે
લીધફો હતફો અિ મહાત્મા ગાંધીએ ચચધલા માગ પર આજીવિ ચાલ્યા. ઉમર 35 વષ હતી. મહાત્મા ગાંધીએ દાંિહી કચ મા્ટ સત્ાગ્રહહીઓિી
ે
રે
્મ
પયારલાલ િૈયર લાંબા સમય સુધી મહાત્મા ગાંધીિા અંગત સધચવ પસંદગી શરૂ કરી ત્ાર તમિી સમષિ સંપપણ શશસતબધ્ધ, કિક
ે
ૂ
રે
રહ્યા. 1899માં દદલ્હીમાં જન્લા િૈયર પર્બ ્ુનિવર્સ્ટહીમાંથી બીએિફો નિયમફોનં પાલિ કરી શક તવા લફોકફોિ લરેવાિફો પિકાર હતફો. વાલજીભાઇ
રે
રે
ે
ુ
ે
ં
રે
રે
રે
અભયાસ કયષો હતફો અિ 1920માં અસહકારિી ચળવળમાં ભાગ લવા ગાંધીજીિી કસફો્ટહીમાં પાર ઉતયયા અિ તમિી પસંદગી કરવામાં આવી.
રે
રે
ે
રે
મા્ટ એમએિફો અભયાસ છફોિહી દીધફો હતફો. 1931માં ગફોળમજી પદરષદમાં પફોતાિી બૌધ્ધ્ધક પ્તતભા મા્ટ ર્ણીતા પસંદગીિા સાથીઓમાં તરેમિફો
ે
ે
ભાગ લવા મા્ટ પયારલાલ, મહાત્મા ગાંધી સાથ લિિ ગયા હતા. તરેઓ પણ સમાવશ થતફો હતફો. તઓ અગ્રરેજી ભાષાિા નિષણાત હતા. એક
ં
રે
ં
રે
રે
ે
રે
મહાત્મા ગાંધી સાથ બમયા અિ લસલફોિ પણ ગયા હતા. 1946માં કફોમી સમય તઓ ગુજરાત કફોલજમાં અગ્રરેજી સાહહત્ ભણાવતા હતા, 1916માં
રે
રે
ં
રે
રે
રે
તફોફાિફો થયા ત્ાર તરેઓ મહાત્મા ગાંધી સાથરે બંગાળિાં અિક સ્ળફોએ કોંગ્રરેસ અધધવશિમાં ભાગ લવાિી મંજરી િ મળતા તમણ હફોદ્ા પરથી
રે
ૂ
રે
ે
રે
રે
રે
ુ
ુ
્મ
રે
ુ
ે
ગયા. િફોઆખલીમાં તરેમણ કફોમી સદભાવ મા્ટ પ્શંસિીય કાય ક્. ્મ ુ રાજિામં આપી દીધં હતં. ગાંધીજી દશષિણ આદરિકાથી ભારત પાછા
રે
ં
ુ
રે
ં
સવતંત્રતા સગ્રામ દરતમયાિ અિક વાર તમિી ધરપકિ કરવામાં આવી. આવયા અિ અમદાવાદિા સાબરમતી આશ્રમિ કમ્મ સ્ળ બિાવ્. એ
રે
રે
રે
રે
રે
તમણ મહાત્મા ગાંધીિા વવચાર અિ જીવિ પર લાંબં કામ ક્ું અિ અિક વખત વાલજીભાઇ તમિા સંપકમાં આવયા અિ તરેમિાથી પ્ભાવવત
રે
રે
ુ
રે
ુ
રે
રે
્મ
ં
ે
પુસતકફો પણ લખ્યા. એક સારા પત્રકાર િૈયર સાહહત્ સજ્મિનં કામ પણ થઈિ આઝાદીિી લિાઇમાં કદી પડ્ા. સવતંત્રતા સગ્રામમાં ભાગ લવા
ૂ
રે
ુ
રે
ે
ચાલુ રાખું. તરેમણરે મહાત્મા ગાંધીએ શરૂ કરલા હદરજિ સાપતાહહકન ુ ં બદલ 1921માં તરેમિી ધરપકિ કરવામાં આવી. મદિમફોહિ માલવવયિા
ે
ુ
સંપાદિ ક્ું હતં. તરેઓ મહાત્મા ગાંધીિા જીવિ અિ તરેમિી દફલફોસફોફહીિા પ્યાસફોથી બિારસ હહન્દ ્ુનિવર્સ્ટહીિી સ્ાપિા થઈ ત્ાર વાલજીભાઇ
ુ
ુ
રે
રે
પ્ામાણણક ઇતતહાસકાર અિ વયાખ્યાકાર હતા. 27 ઓક્ટફોબર, 1982િાં ત્ાં વવદ્ાથથીઓિ ભણાવતા હતા. 1920માં અમદાવાદમાં ગુજરાત
રે
ે
રે
રફોજ પયારલાલ િૈયરનું અવસાિ થ્ં. ુ વવદ્ાપી્ઠ સ્પાઇ પછી ત્ાં પણ તમણરે સરેવા આપી હતી.
કસતુરબા ગાં્ધીઃ ઓાઝાદીની લડાઈમાં દરક ક્ષણ ગાં્ધીજીની સાર્રે રહ્ાં
રે
રે
રે
જન્મઃ 11 એવપ્રલ, 1869, મૃત્ુમઃ 22 ફબ્ુઆિી, 1944
ે
ષ્ટવપતા મફોહિદાસ કરમચંદ ગાંધીિાં ધમ્મપત્ીથી કરતાં રહ્યાં. એક રસપ્દ વાત છરે ક બાપુ ખુદ બાિરે પ્રેરક
્ર
રાઅલગ સવતંત્રતા સંગ્રામિાં અગ્રણી િરેતા તરીકે ્ટહીકાકાર માિતા હતા. કહવાય છરે ક કસતુરબાિરે મહાત્મા
ે
ે
પફોતાિી ઓળખ પ્સ્ાવપત કરિાર કસતુરબા ગાંધી ગાંધી પહલાં જ સત્ાગ્રહિા પ્યફોગમાં સફળતા મળહી ગઈ
ે
આજીવિ ગાંધીજીિી પિખરે રહ્યાં. તરેમિાંમાં એ્ટલફો હતી. વાસતવમાં, ગાંધીજી દશષિણ આદરિકામાં હતા ત્ાર ે
રે
રે
બધફો વાત્સલ્ય ભાવ હતફો ક ગાંધીજી તમિરે ‘બા’ કહહીિરે કસતુરબા ગાંધીએ ત્ાં લગ્ન કાયદા સામ સત્ાગ્રહનું
ે
રે
બફોલાવતા હતા. પત્ી તરીક પિછાયાિી જરેમ પતતિફો િરેતૃતવ ક્ુ્મ હતું. આ સત્ાગ્રહમાં તમિરે સફળતા મળહી
ે
સાથ આપિાર કસતુરબાએ દાંિહી માચ્મ દરતમયાિ પણ હતી. આ સત્ાગ્રહ મહહલાઓિરે ઘરમાંથી બહાર
ે
રે
મહાત્મા ગાંધીિરે સહયફોગ કયષો હતફો. તમિાં સહયફોગિરે િીકળવા મા્ટ પ્રેદરત કરી હતી. આ ઉપરાંત, કસતુરબા
ે
કારણ જ બાપુ સંપૂણ્મ સમપ્મણ સાથ દદવસ રાત આઝાદી ગાંધીએ આદશ્મ પત્ીિી ભૂતમકા ભજવીિરે પતતિરે ઘરિી
રે
રે
મા્ટ સંઘષ્મરત રહહી શક્ા. કસતુરબાએ 1930માં બારિફોલીમાં ‘િા કર જવાબદારીમાંથી મુ્ત રાખ્યા. તઓ શાંતતપૂવ્મક પફોતાિી ફરજોનું
ે
રે
રે
રે
ં
' લિત અિરે મી્ઠાિા સત્ાગ્રહમાં ભાગ લીધફો હતફો. 1932માં તમિી પાલિ કરતાં હતાં. તમિાંથી પ્ભાવવત થઈિરે ગાંધીજીએ કહુ હતું, હુ ં
ધરપકિ કરવામાં આવી. દાંિહી માચ્મ બાદ મહાત્મા ગાંધીિી ધરપકિ અહહસાિફો પા્ઠ કસતુરબા પાસથી શીખ્યફો છ. પફોરબંદરમાં 11 એવપ્લ,
રે
ુ
ં
ે
ુ
કરવામાં આવી ત્ાર કસતુરબાએ જ લફોકફોિરે િૈતતક મિફોબળ પૂર 1869િાં રફોજ ગફોકળદાસ કાપદિયા િામિા વપારીિરે ત્ાં જન્રેલાં
ં
રે
રે
ે
ૂ
ે
પાડું. જો ક, કસતુરબા ગાંધી દાંિહી કચિા સત્ાગ્રહહીઓમાં સામરેલ કસતુરબા ગાંધી 14 વષ્મિા હતા ત્ાર ગાંધીજી સાથ તરેમિાં લગ્ન
રે
િહફોતા. આ દરતમયાિ, તઓ આંદફોલિકારીઓ સાથરે સતત ઊભા થયા હતા. 22 ફબ્ુઆરી, 1944િાં રફોજ 74 વષ્મિી વયરે કસતુરબાનું
ે
ે
રહ્યા અિરે મહાત્મા ગાંધીિી કમીિરે પૂરી કરવા મા્ટ સતત મહિત અવસાિ થ્ું. n
ે
ન્યૂ ઇન્ડિયા સમાચાર |01-15 એપ્રિલ, 2022 43
