Page 45 - NIS Gujarati 16-30 April 2022
P. 45
કૃ
રાષ્ટ્ અમત મહાેત્વ
સ્વતંત્તા સેનાનીઅાે મણણપુરના ખાંગજાેમમાં
સબ્રહટશ સામ્ાજ્ સામે મજબતીથી લડ્ા
યૂ
ૂ
ુ
ગજોમ, પવ્યોત્તિ િાર્જ મણણપિની એવી જગયા છે,
ં
ં
ે
ર્જાં એક સશસ્ત બળવાએ અગ્રજી શાસનની ઉઘ
ખોંહિામ કિી દીધી હતિી. 1981માં થયેલં એંગિંો-મણણપિ
ુ
ુ
યુધ્ધ દશનાં ઇમતિહાસની સૌથી મહતવપણ ઘટનાઓમાંની એક છે.
્ટ
ૂ
ે
્ટ
બબ્હટશસના સામ્ાર્જવાદ વવરુધ્ધ થયિંા યુધ્ધમાં મણણપિનાં
ુ
ે
નાનામાં નાના િાર્જનાં અનેક િંોકો અગ્રજોના શક્તિશાળી સામ્ાર્જ
ં
ે
સામે િંડાઈ િંડ્ા અને પોતિાની માતૃભૂમમની ગરિમા, સન્ાન અન ે
ુ
્ટ
ે
સાવભૌમતવને બચાવવા માટ પોતિાનાં પ્રાણોનં બજિંદાન આપી દીધં.
ુ
ુ
એ જમાનામાં કહવામાં આવતં હતં ક, ‘બબ્હટશ સામ્ાર્જનો સિજ
ે
ુ
ે
ુ
ુ
ૂ
ે
ં
ુ
ુ
ે
ક્ાિય ડબતિો નથી. ' એ સમયે મણણપિ જેવં નાનં િાર્જ અગ્રજો
ુ
ે
્ટ
સામે િંડ તિેનો અથ માત્ અને માત્ હાિ હતિો. તિેમ છતિાં, મણણપિી
ુ
યોદ્ાઓ હાિ ન માન્યા. બબ્હટશ સિકાિ પ્રાિભથી જ મણણપિન ે
ં
પોતિાના નનયત્ણમાં િાખવા માંગતિી હતિી, પણ એ શક્ નહોત ુ ં
ં
ુ
બનતં. અગ્રજોએ 22 માચ, 1890નાં િોજ 400 ગોિખા સૈનનકોન ે ખાંગજાેમ યુ્િ સ્ારક
ં
ે
્ટ
મણણપિ મોકિંી આપયા અને 24 માચ, 1891માં મણણપિનાં મહિં પહરસર
ુ
્ટ
ુ
કાંગિંા પિ હૂમિંો કિી દીધો.
ં
અગ્રજોના આ અન્યાયપણ અભભગમને કાિણે અનેક િંોકો ખોંગજોમ ્ુધ્ધ સ્ારક પરરસર મણણપુરિા
્ટ
ૂ
ે
માયમા ગયા અને મણણપિી અને બબ્હટશ સેના વચ્ે સશસ્ત સંઘષ ્ટ થૌબિ લજિલિાિા ખોંગજોમમાં આ્ેલું છે.
ુ
શરૂ થઈ ગયો. અગ્રજી સેના પાસે આધુનનક શસ્તો અને બોંબ હતિા, સ્ારક પરરસરનું નિમમાણ એ ્ીર મણણપુરી
ં
ે
ે
તિો મણણપિી સેના પાસે માત્ પિપિાગતિ ભાિંા અને તિિંવાિો હતિી. સૈનિકરોિે શ્ધ્ધાંજલિ ્તરીક કર્ામાં આવ્ ું
ં
ુ
ં
ે
ુ
તિેમ છતિાં, મણણપિી સેનાએ અગ્રજોને ટક્કિ આપી. યુધ્ધનાં પ્રથમ હ્ું, જિેમણે 1891િાં એંગિરો મણણપુરી ્ુધ્ધમાં
ુ
ં
ુ
તિબક્કામાં અગ્રજોએ આત્મસમપણ કિી દીધં હતં, પણ બીજા અંગ્રેજો સામે િડાઈ િડી હ્તી. ખોંગજોમ રદ્સ
્ટ
ે
ગે
ે
તિબક્કામાં અગ્રજોએ મણણપિ પિ ત્ણ રદશામાંથી હૂમિંો કય્યો. દર ્ર્ 23 એવપ્રિિાં રરોજ મિા્્ામાં આ્ે છે
ુ
ં
ં
ગે
ે
ે
મણણપિી સેનાએ ભાિ વીિતિા સાથે િંડાઈ િંડી, પણ 23 એવપ્રિં, અિે આ ્ર્ ્તિી 131મી ્રસી છે.
ુ
1891નાં િોજ ખોંગજોમમાં તિેને હાિનો સામનો કિવો પડ્ો અન ે
ુ
અનેક બહાદિ યોધ્ધા આ યુધ્ધમાં શહીદ થઈ ગયા. આ િંડાઈન ે
ભાિતિના સવતિત્તિા સગ્રામના ઇમતિહાસમાં સૌથી ભીષણ યધ્ધોમાંન ં ુ બહાદિ સૈનનકોએ એટિંાં માટ પોતિાનાં પ્રાણોની આહૂમતિ આપી
ુ
ં
ં
ુ
ે
એક માનવામાં આવે છે. આ યુધ્ધ મણણપિની ખોંગજોમની ખેબા હતિી, જેથી આવનાિી પેઢીઓ આઝાદીની હવામાં શ્વાસ િંઈ શક.
ુ
ે
ે
ુ
ટકિીઓ પિ િંડવામાં આવય હતં અને તિેથી આ રદવસને ખોંગજોમ ભાિતિીય િાર્જોને બબ્હટશ સામ્ાર્જમાં જોડવાનં કામ 1757નાં
ુ
ં
ુ
રદવસનાં નામે ઓળખવામાં આવે છે. 27 એવપ્રિં, 1891નાં િોજ યુધ્ધ પિંાસીનાં યુધ્ધ સાથે શરૂ થયં હતં અને ખોંગજોમનાં યુધ્ધ સાથે પરુ
ં
ૂ
ુ
ુ
ુ
ે
ં
ુ
પરુ થયં તિે પછી મણણપિ પિ અગ્રજોનં સંપણ નનયત્ણ થયં. યુધ્ધ થયં હતં. આ યુધ્ધ બાદ ભાિતિીય ઉપખંડમાં બબ્હટશ સામ્ાર્જનાં
્ટ
ુ
ં
ૂ
ુ
ૂ
ં
ુ
ુ
ે
ે
બાદ બબ્હટશ સિકાિ અનેક િંોકો સામે કસ ચિંાવીને તિેમને ફાંસીની કબ્જામાં આવનારુ મણણપિ અમતિમ િાર્જ હતં. આ યુધ્ધને 1891નાં
ં
ં
ુ
ુ
સજા આપી. 13 ઓગટિ, 1891નાં િોજ િાજકમાિ હટક્દ્જીતિ સાથ ે એંગિંો-મણણપિ યુધ્ધ તિિીક ઓળખવામાં આવે છે. તિત્ાિંીન
ુ
ે
ુ
ે
ે
ે
ં
ચાિ અન્ય િંોકોને ફાંસી પિ િંટકાવી દવામાં આવયા, ર્જાિ કિંચદ્ િાષટપમતિ પ્રણવ મુખજીએ 23 એવપ્રિં, 2016નાં િોજ મણણપિના
ુ
ુ
્ર
્ટ
અને અન્ય 22 જણને આંદામાન નદ્પ સમૂહ મોકિંી દવામાં આવયા. ખોંગજોમમાં ખોંગજોમ યુધ્ધ સ્માિકનં ઉદઘાટન કયું હતં. ખોંગજોમ
ે
ુ
ુ
ુ
ુ
ે
ે
કહવાય છે ક મણણપિી સેના અને સ્ાનનક િંોકોની વીિતિા અન ે સ્માિક સ્ળ માત્ મણણપિ જ નહીં, બીજા િાર્જોનાં િંોકો માટ પણ
ે
ુ
ં
બહાદિી જોઇને અગ્રજો નવાઇ પામયા હતિા. મણણપિના ખોંગજોમમાં તિીથ સ્માિક સમાન બની ગયં છે.
ં
ે
ુ
ુ
્ટ
ુ
ન્યૂ ઇન્ડિયા સમાચાર | 16-30 એપ્રિલ, 2022 43
