Page 46 - NIS Gujarati 16-30 April 2022
P. 46
કૃ
રાષ્ટ્ અમત મહાેત્વ
કાંઝરમાં ભુઇયાં અને જુઅાંગ અાહદવાસીઅાેના
બળવાઅે અંગ્ેજાેની ઊંઘ ઉડાડી મકી હતી
યૂ
ે
ં
ે
રડશાના ક્ોંઝિમાં થયિંા બળવાએ અગ્રજ શાસનન ે
જોિદાિ ટક્કિ આપી હતિી. બન્ એવં ક, અગ્રજ
ુ
ં
ં
ે
ે
ુ
ે
ઓસિકાિ ક્ોંઝિના ભૂઇયાં અને જઆંગ િંોકોની
ુ
ઇચ્છા અને િીમતિ રિવાજો વવરુધ્ધ એક નવા િાજાના ગાદી પિ
ે
ં
બેસાડી દીધા. અગ્રજો એ િાજા માિફતિે શાસન કિવા માંગતિા હતિા,
જેમને સ્ાનનક િંોકો પસંદ નહોતિા કિતિા. નવા િાજા જનતિાને બદિંે
ે
અગ્રજોનાં હહતિમાં કામ કિી િહ્ા હતિા. િાજાએ ગાદી સંભાળતિા જ
ં
ુ
ં
ૂ
ે
ુ
મન ફાવે તિેમ કિ વસિંવાનં શરૂ કિી દીધં. અગ્રજો અને નવા િાજાના
શોષણ વવરુધ્ધ 21 એવપ્રિં, 1868નાં િોજ િત્ા અને નંદા નાઇકનાં
નેતૃતવમાં જઆંગ અને ભૂઇયાં િંોકોએ શસ્ત ઉ્ઠાવીને બળવો
ુ
ં
ુ
ે
ે
પોકાય્યો. અગ્રજો સામે ક્ોંઝિમાં થયિંા આંદોિંનનં નેતૃતવ િત્ા
ુ
ુ
ે
ુ
નાયક કયું હતં. તિેમનો જન્ 1820માં ક્ોંઝિ જજલિંાનાં તિાિપિ
ગામમાં થયો હતિો. િત્ા નાયક અને ધિણીધિ નાયક ભૂઇયાં
આરદવાસી સમાજમાંથી આવતિા હતિા અને આ આંદોિંનમાં નંદ
ુ
ં
ુ
નાયક, નંદ પ્રધાન, બાબુ નાયક અને દસિથી કવિ, પાદ નાયક જેવા કાંઝરના સંગ્ામની
ે
િંોકોએ તિેમને સાથ આપયો હતિો. આ બળવો અગ્રજી શાસન અન ે નનશાની
ં
સ્ાનનક િાજાના અત્ાચાિ અને અન્યાય વવરુધ્ધ હતિો.
ે
ૂ
ં
ુ
બળવાખોિોએ ક્ોંઝિ બજાિને લંટ અ 28 એવપ્રિં, ઓરડશામાં ્તત્ાિીિ ક્ોંઝર સ્ટિરો શાહી
ે
ે
1868નાં િોજ મહિંમાં ઘુસીને િાજાના રદવાન સહહતિ તિેનાં 100 મહિ, જ્ાંથી આ બળ્ાિી શરૂઆ્ત થઈ
જસપાહીઓ અને સમથકોનં અપહિણ કયું. એ પછી, અગ્રજી અિે ભૂઇયાં આરદ્ાસી સમાજિા િરોકરોએ રત્ા
ે
ં
ુ
્ટ
ુ
ે
્ટ
શાસને આંદોિંનને કચડી નાંખવાનો નનણય િંીધો અને 7 મે, િાયકિાં િ્ૃત્માં શસ્ત્રો ઉપાડ્ા. બળ્ાનું
ે
1868નાં િોજ લસહભૂમના ડપયટી ગવન્ટિ ડોક્ટિ ડબલ્ુ હાઇસના પરરણામ ભિે અંગ્રેજોિી ્તરફણમા ગ્ું હરોય,
ે
ુ
નેતૃવમાં સેનાની એક ટીમ ક્ોંઝિ પહોંચી. ત્ાં પહોંચતિાની સાથ ે પણ આ આંદરોિિિી અસર માત્ ઓરડશા જ
ે
જ સેનાએ આરદવાસીઓ પિ હૂમિંો કિી દીધો. આનાથી આંદોિંન િહીં, સમગ્ર દશ પર પડી
ુ
ઉગ્ર થયં. એ પછી, િત્ા નાયકના નેતૃતવમાં આંદોિંનકાિીઓએ
રદવાનની હત્ા કિી દીધી. હાઇસ આ પિાજયને સહન ન કિી
શક્ા અને તિેમણે આ ઘટનાને પ્રમતિષ્ઠાનો સવાિં બનાવી દીધો.
ૂ
ેં
ં
ે
ે
અગ્રજોએ આરદવાસીઓનાં ઘિોમાં આગ િંગાવવાનો આદશ િાર્જ બણાઇ, મયિભંજ, પાિંિંહડા અને ઢકાનાિંથી સેનાઓ
આપયો અને કાયવાહી શરૂ કિી. હાઇસે ફિમાન જાિી કિતિા કહું, મોકિંવાની પ્રરક્રયા શરૂ કિવામાં આવી. કટકથી કમમશનિ ટી ઇ
્ટ
્ટ
“તિમે િંોકો આત્મસમપણ કિો, નહીંતિિ તિો બધાંને માિી નાખવામાં િમેંસાને ક્ોંઝિ મોકિંાવમાં આવયા, જેમણે આંદોિંનકાિીઓન ે
ુ
ં
ં
ે
્ટ
્ટ
આવશે.” પણ આંદોિંનકાિીઓએ આ ફિમાનની અવગણના આત્મસમપણ કિવાનં કહુ, પણ િત્ા નાયક સમપણ નહીં કિીને અતિ
્ટ
્ટ
કિી અને ચાઇબાસા અને ક્ોંઝિ વચ્ેનાં િોડ સંપકને કાપી સુધી િંડવાનો નનણય િંીધો. બાદમાં, ભૂઇયાં સમુદાયને બચાવવા
્ટ
ુ
ે
ં
ે
નાખ્યો. એવામાં અગ્રજોએ છોટા નાગપિથી કમમશનિ કન્ટિં ઇ ટી માટ િત્ા નાયક અને નંદ નાયક બંનેએ સમપણ કિી દીધં. અગ્રજોએ
ે
ં
ુ
ુ
્ટ
ડાલ્નને ક્ોંઝિ મોકલ્યા, પણ જન મહહનામાં ગિમી અને પવ્ટતિીય બંનેને ફાંસી આપી. આંદોિંનકાિીઓનં સમથન અને સહયોગ
ૂ
ે
ે
ં
ૂ
વવસતિાિને કાિણે તિેઓ આંદોિંન સ્ળ સુધી ન પહોંચી શક્ા. આ કિનાિ િાણી વવષ્ુવપ્રયા દવીને પણ અગ્રજોએ જેિંમાં પિી દીધાં.
ે
સ્સ્મતિમાં, અગ્રજોએ પડોશી િાર્જોના િાજાઓ અને મોટી સેનાની બાદમાં ધિણીધિ નાયક આ આંદોિંનને નવી ધાિ આપી, જેમનાં
ં
ે
મદદથી આ બળવાને દબાવવાનો પ્રયાસ શરૂ કિી દીધો. પડોશી નામે આજે પણ ક્ોંઝિમાં એક કોિંેજ છે. આ આંદોિંનની અસિ
ે
ે
એટિંી વયાપક હતિી ક તિેની અસિ સમગ્ર દશમાં જોવા મળી. n
44 ન્યૂ ઇન્ડિયા સમાચાર | 16-30 એપ્રિલ, 2022
