Page 9 - NIS Telugu August 01-15

వ్య్కితుతవాం
మైథిల్ శర్ణ్ గుప్తు

లీ
్థ
నేను ‘ఖరీ’ భాషలోనే కవిత్వం రాస్తిను. నేను రాసినవనీని మీకు వచిచింది. జాతీయ ఉదయూమాలలో, విదాయూసంసలలో, ప్రాతఃకాల ప్రార్థనలో
‘రసికేంద్ర’ పేరుతో పంపుతాను” అని ఆత్మవిశా్వసంతో బదులిచాచిరు. ‘భారత-భారతి’ గేయాల్పన ఆనవాయితీగా మారింది. చివరకు
్థ
దీంతో- “అల్గే పంపించు... అవి ప్రచురణార్హమైతే తపపొకుండా గ్రామీణ నిరక్షరాస్యూలు కూడా దీనిని విని, కంఠసం చేస్కునానిరు.
తి
ముద్రస్ం” అని మహవీర్ ప్రస్ద్ భరోస్ ఇచాచిరు. అయితే, కలం మహాతా్మగాంధీ సహాయ నిరాకరణోదయూమం తరా్వత, నాగ్ పూర్ లో
పేరుతో కాకుండా అసలు పేరుతోనే రచనలు పంపాలని సపొష్టం చేశారు. జెండా సతాయూగ్రహం చేపటినపుడు సతాయూగ్రహులందర్ ఆ ఊరేగింపులో
్ట
తి
ఆ విధంగా మహావీర్ ప్రస్ద్ ది్వవేది చెపపొడ్ంతో మైథిలీ శరణ్ గుప్ తి ‘భారత-భారతి’లోని గేయాలు ఆలపిసూ నిరసన కారయూక్రమంలో
తొలిస్రి ‘హేమంత్’ శ్రిషికన ఖరీ బోలీ మాండ్లికంలో ఒక పదయూం రాసి పాల్నేవారు. తరా్వతి కాలంలో బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం ‘భారత-భారతి’ని
్గ
పంపగా, మహావీర్ ప్రస్ద్ ది్వవేది అందులో కొనిని మారుపొచేరుపొలు చేసి, నిషేధించింది. దాని ప్రతులనినిటినీ స్్వధీనం చేస్కుంది. ఆ విధంగా
జా
దానిని ‘సరస్వతి’ పత్రికలో ప్రచురించారు. అల్ ‘హేమంత్’ ‘భారత-భారతి’ స్హితీ ప్రపంచంలో స్ంసక్కృతిక పునరుజీవనానిని
ప్రచురితమైన నాటి నుంచీ ఆయన రచనలు తరచూ ‘సరస్వతి’ పత్రికలో చాటే చారిత్రక పత్రంగా ఖ్యూతికెకిక్ంది.
క్రమం తపపొకుండా ప్రచురితమవుతూ వచాచియి. అల్ హిందీ मानस भवन में आर््य््जन ज्य्सकी उतारेें आरेती भगवान् ! भारेतवर््ज में
ू
ँ
దూ
భాష్వాయూపితికి అంకితం కావడ్ంతో కాలక్రమంలో ఆయన ‘దదా’గా ग्य्े हमारेी भारेती।
ప్రసిదులయాయూరు.
ధి
हो भद्रभावोद्ाजवनी वह भारेती हे भवगते ! सीतापते। सीतापते !!
హిందీ భాష్ స్వలో ‘దదాదా’ అంకిత భావం गीतामते! गीतामते !
సరస్వతి పత్రికలో మైథిలీ శరణ్ గుప్ కవితల ప్రచురణ 1905-1925 ఇక 1914లో శకుంతల, తరా్వత రెండేళ్కు ‘కిస్న్’ కవితా సంపుటి
తి
లీ
తి
మధయూ కొనస్గుతూ వచిచింది. తొలి ఆయన రచనలనీని పుసక ర్పంలోకి వెలువడాయి. భారత రైతుల కష్ ్ట లను ఆయన ఇందులో ఎంతో
్డ
రావడానికి ముందు తొలి కవిత ‘హేమంత్’ నుంచి ‘జయద్రథ, భారత- వాసవికంగా చిత్రించారు. అటుపైన 1933లో ‘దా్వపర్’, ‘సిదరాజ్’
ధి
తి
భారతి, స్కేత్ వరకు సరస్వతి పత్రికలో ప్రచురితమయాయూయి. ఈ వంటి ఐతిహాసిక, చారిత్రక కవితా సంకలనాలు వెలువరించారు.
నేపథయూంలో మహావీర్ ప్రస్ద్, సరస్వతి పత్రికతో అనుబంధం గురించి అపపొటివరకూ ఆయన దాదాపు 10 వేల రకాల కథలు, నవలలు,
తి
తి
గుప్ తన రచన ‘స్కేత్’లో ముందుమాట్ రాసూ- “మహావీర్ ప్రస్ద్ కవితలు, వాయూస్లు, ఆత్మకథలు, ఇతిహాస్లు రాశారు. ఇదంతా
వంటివారి అండ్లేకపోతే తులసీదాస్ కూడా ‘మానస-నాద్’ ఎల్ ఆయనకు 50 ఏళ్ పూరతియేయూసరికే స్ధించిన ఘనత. ఈ నేపథయూంలో
లీ
రచించి ఉండేవారు?” అని వాయూఖ్యూనించారు. మైథిలీ శరణ్ గుప్ తి మైథిలీ శరణ్ గుప్ 50వ జన్మదిన వేడుకలను బనారస్ నుంచి చిరావ్
్గ
తి
రచనలనీని నితయూసతాయూలైనపపొటికీ, 1910లో రాసిన ‘రంగ్ మే భంగ్’ దాకా దేశవాయూపంగాగల స్హితీ ప్రేమికులు వైభవంగా నిర్వహించారు.
తి
ఎంతో శకితిమంతమైనది, ఉతాసిహంతో కూడుకుననిది కావడ్ం ఈ సందరభుంగా మైథిలీ శరణ్ గుప్ ను జాతిపిత మహాతా్మగాంధీ
తి
గమనార్హం. మహావీర్ ప్రస్ద్ ది్వవేది 1921లో సరస్వతి పత్రిక ‘జాతీయ కవి’ బిరుదుతో సతక్రించారు. అపపొటి నుంచి మైథిలీ శరణ్
తి
సంపాదకతా్వనికి రాజీనామా చేయగా, మైథిలీ శరణ్ గుప్ బ్రిటిష్ గుప్ జాతీయ కవిగా ప్రసిదికెకాక్రు. ఆయన రచిన ‘స్కేత్’కు 1937లో
ధి
తి
తి
స్మ్రాజాయూనిని బహిరంగంగా విమరి్శసూ రచనలు స్గించారు. ప్రతిష్ ్ట త్మక హిందీ స్హితయూ సమే్మళ్న్ పురస్క్రం లభించింది. ఆ
‘నేటి చితోడ్ పేరు వింట్నే మదిలో మెరుపులు మెరుస్తుయి’ తరా్వత 1954లో కేంద్ర ప్రభుత్వం ఆయనను పద్మభూషణ్ పురస్క్రంతో
‘రంగ్ మే భంగ్’ తరా్వత ఆయన రచన జయద్రథ్-వధ్ వెలువడ్గా, సతక్రించింది.
1905లో బెంగాల్ విభజన గురించి ఈ రచన దా్వరా ఆయన తన కరోనా సమయంలో అందివచిచిన అవకాశాల గురించి రాజయూసభలో
తి
ఆవేదనను వయూకం చేశారు. ప్రసంగించిన సందరభుంగా ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ మైథిలీ శరణ్
తి
తి
ముందుగా ‘జై జాన్కీ జీవన్’ అన్ ఎల్్లడల్ న్న్దించ్ండి. అపుపుడు గుప్ ను ఉట్ంకిసూ- “నేనిప్పుడు అవకాశాల గురించి చరిచిస్తినని
తి
తి
న్ర్డంబర్తవాంపై పూరీవాకుల బోధ్నా తర్ంగాలు ప్రవహించ్న్వవాండి. నేపథయూంలో మైథిలీ శరణ్ గుప్ కవితను ప్రస్వించాలని భావిస్తినానిను-
దుఃఖం, వేదన్ ఎదురైన్పుడల్్ల ఓర్మి వహించాలి. విజయం ఎందుకు “అవకాశం నీ చెంతకొచిచింది... అయినా, నువు్వ మౌనం వహిస్తినానివ్...
తి
వర్ంచ్దో చూదాదాం. కర్తువ్య్ న్ర్వాహణలో దృఢంగా ఉండండి. హకుకులు నీ కారాయూచరణ రంగం బహు విస తం.. అందునా క్షణక్షణం ఎంతో
ృ
లీ
వదులుకుంటూ మౌన్ంగా అంగ్కర్ంచ్డంకనాని గొపపు దుర్్మిర్గాం ఏదీ అమ్లయూం.. ఓ భారత దేశమా! మేలుకో... కళ్ తెరువు” ఇదీ మైథిలీ
తి
లేదు. తపుపుచేసిన్ తము్మిడిన్ శిక్షించ్డం కూడా ధ్ర్్మిమే. శరణ్ గుప్ ప్రబోధం. ఈ సందరభుంగా నాకు ఆశచిరయూం కలిగిస్తినని
దూ
విషయం ఏమిట్ంటే- ఆయన ఎప్పుడో 21 శతాబారంభంలో ఈ కవిత
జయద్రథ్-వధ్ రచన తరా్వత మైథిలీ శరణ్ గుప్తి పేరు మారో్మగినపపొటికీ
తి
తి
రాశారు. అదే ప్రస్త కాలంలో రాయాలిసి వసే ఏమి రాసి ఉండేవారు?
1914లో వెలువడిన రచన ‘భారత-భారతి’ దేశంలో అగ్రగణ్యూలైన
బహుశా- “అవకాశం నీ దరిచేరింది... నువు్వ ఆత్మవిశా్వసంతో
కవులలో ఆయనకు స్నం కలిపొంచింది. ‘భారత-భారతి’ ఎంత
్థ
లీ
ఉనానివు.. ప్రతి అడ్ంకిని, ప్రతి నిర్బంధానిని ఛేదించుకుంటూ వెళ్.. ఓ
్డ
ప్రజాదరణ పొందిందంటే- ముద్రంచిన ప్రతులనీని తక్షణం పూరితిగా
భారతదేశమా! స్్వవలంబన పథకంలో పరుగులెతు” అని రాసి
తి
అము్మడుపోగా, రెండు నెలల వయూవధిలోనే రెండో ముద్రణ ప్రచురించాలిసి
ఉండేవారేమో!
7
న్్య్ ఇండియా స మాచార్ ఆగస్టు 1-15, 2022