Page 43 - Gujarati NIS 1-15 Jan 2022
P. 43
રાષ્ટ્ અાિાિી કા અમૃત મિાેત્સવ
ગાં્ીજીનાે પડછાયાે, અંગત સરચવ અને ‘િીકરા’
સમાન મિાિવભાઇ િસાઇ
ે
ે
જન્મઃ 1 જાન્યુઅારી, 1892 | મૃતયુમઃ 15 અાેગસ, 1942
ે
િરાિિભરાઇ િ્સરાઇ આમ તો રરાષટત્પતરા ઐતતિરાસ્સક ભરાષણમાં ‘કરો યરા મરો’નો નરારો
ે
્ર
મમિરાત્રા ગાંધીનરા અંગત ્સચચિ િતરા, આપયો િતો. 9 ઓગસ્ની ્સિરાર અંગ્જોએ
ે
ે
ં
પણ બંનેની ઉમરમાં 24 િષ્ણનો તફરાિત િતો. ગાંધીજી, મિરાિિભરાઇ ્સહિતનાં ્સેનરાનીઓની
ે
ં
ે
ુ
ં
ઉમરમાં મોટ અંતર િોિરા છતાં તેમનાં ્સંબંધો ધરપકડ કરીને તેમને પૂણેનરા આગરાખરાન મિલમાં
ે
્સિજ અને મી્ઠરા િતરા. એટલાં મરાટ જ લોકો બંધ કરી િીધરા િતરા. આ જ જેલમાં 15 ઓગસ્ ે
ે
ે
મિરાિિભરાઇને મિરાત્રા ગાંધીનો પડછરાયો હૃિયરોગનરા િૂમલરાથી મિરાિિભરાઇએ અંતતમ
ે
ે
કિતરા િતરા. મિરાિિભરાઇ ગાંધીજીની તમરામ શ્વરા્સ લીધરા. તેમનાં અિ્સરાન બરાિ ગાંધીજીએ
ે
ં
ં
ે
જરૂદરયરાતોનું ધયરાન રરાખતરા િોિરાથી કટલાંક કહુ િતું, “મિરાિિભરાઇએ 50 િષ્ણની જીિગીમાં
ું
લોકો તેમને ગાંધીજીનો ‘જમણો િરાથ’ મરાનતરા 100 િષ્ણનું કરામ કરી નાંખ.” ગાંધીજીની ઇચ્છરા
િતરા. ગાંધીજીનરા ્સક્રટરી તરીક તેઓ ટરાઇત્પસ્, મહ�દવ દસ�ઇઆે પ્મરાણે આગરા ખરાન મિલમાં જ મિરાિિભરાઇની
ે
ે
ે
ે
ે
ે
ે
ુ
અનુિરાિક, કરાઉન્સેલર, કદરયર, િભરાયષયરાનું ગ�ંધીજીઆે ગુજર�તીમ�ં ્સમરાચધ બનરાિિરામાં આિી. તેનાં િોઢ િષ્ણ બરાિ
ુ
કરામ કરિરાની ્સરાથે તેમનરા ્સંકટમોચક પણ િતરા. લખેલી આ�ત્મકથ� સત્ન� કસતુરબરા ગાંધીનું અિ્સરાન થ્ું ત્રાર તેમની
ે
ે
ે
ે
ત્ાં સુધી ક તેઓ ગાંધીજી મરાટ ર્સોઈ પણ પ્રય�ગ�ન� આગ્રેજીમ�ં ્સમરાચધ પણ મિરાિિભરાઇની ્સમરાચધની નજીક જ
ે
ં
ે
ે
બનરાિી નરાખતરા. તેમનરા િરાથની બનેલી ખીચડહીની આનુવ�દ કય�યો હત�. તેમણે બનરાિિરામાં આિી. સુરત સજલલરાનરા ્સર્સ નરામનરા
ે
ે
ં
ે
ગાંધીજી ખૂબ પ્િ્સરા કરતરા િતરા. મિરાિિભરાઇનરા વર�યો સુધી ડ�યરી લખી હતી ગરામમાં જન્મેલરા મિરાિિભરાઇએ સનરાતક સુધીનો
પ્મ અને આત્ીયતરાને કરારણે ગાંધીજી અને અભયરા્સ કયધા બરાિ કરાયિરાનો અભયરા્સ પણ
ે
તેમનાં પત્ી કસતુરબરા તેમને પોતરાનરા પુત્ર ્સમરાન કયષો અને િકહીલરાત પણ કરી. તેમણે ગાંધીજીએ
ે
ે
ગણતરા િતરા. મિરાત્રા ગાંધીએ 1917માં િ્સરાઇ ્સરાથેની પોતરાની પ્થમ ગુજરરાતી ભરાષરામાં લખેલી આત્કથરા ‘્સત્નરા પ્યોગો’નો અંગ્જીમાં
ે
મુલરાકરાતમાં જ તેમનરામાં છપરાયેલી પ્તતભરા ઓળખી કરાઢહી અને તેમને અનુિરાિ કયષો િતો. મિરાિિભરાઇએ િષષો સુધી ડરાયરી લખી, જેમાં
ુ
ે
ે
પોતરાની ્સરાથે કરામ કરિરાનો આગ્િ કયષો િતો. ત્રારથી 15 ઓગસ્, મિરાત્રા ગાંધીની જીિનિૈલી, તેમની પ્િત્ત્ઓ િગેરનું િણ્ણન મળ છે.
1942નાં રોજ મિરાિિભરાઇનરા છેલલાં શ્વરા્સ સુધી બંનેનો ્સંબંધ ગાંધીજીનું ચદરત્ર, ત્િચરાર અને તેમની દફલો્સોફહીને ્સમજિરા મરાટ આ
ે
ે
ે
જળિરાઇ રહ્ો. ગાંધીજીએ 8 ઓગસ્, 1942નાં રોજ મુંબઇમાં કરલરા ડરાયરી આજે પણ મિતિનો િસતરાિેજ છે.
ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામના પ્રથમ શિીિ
મનાતા તતલકા માંિી
ે
જન્મઃ 11 ફબ્યુઅારી, 1750 શિીિી દિવસમઃ 13 જાન્યુઅારી, 1785
3 જાનુઆરી, 1784નો દિિ્સ િતો. એક ્િક એક ઝરાડ પર ચઢહી ગયો અને જેિો એક ઘોડ્સિરાર
ુ
ે
ે
ે
1અંગ્ેજ સુપદરટનડન્ટ ક્્લિલેનડ ઝરાડ પરા્સેથી પ્સરાર થયો ત્રાર તીર મરારીને નીચે પરાડહી િીધો. આમ
ે
ુ
ે
કરનરાર ્િકનું નરામ િતું તતલકરા માંઝી. જ્યરાર અંગ્જો ્સરામે બળિરાની િરાત પણ કોઇ નિોતું કરતું એ પહ�ડડય� ભ�ર�મ�ં
ે
ે
ે
્સમયે માંઝીએ અંગ્જો ત્િરધિ લડરાઈ િરૂ કરી િતી. આ ઘટનરા પછી અંગ્જો તેમની પરાછળ પડહી ‘મતલક�’ન� આથ્ષ થ�ય છે
ે
ં
ગયરા. એક રરાત્રે તતલકરા માંઝી અને તેમનરા ક્રાંતતકરારી ્સરાથી પરારપદરક ઉત્િ મનરાિી રહ્રા િતરા ત્રાર ે ગુસ્�વ�ળ� આને લ�લ-
ે
અચરાનક તેમનાં પર િૂમલો કરિરામાં આવયો. અચરાનક થયેલરા આ િૂમલરામાં માંઝી તો બચી ગયરા પણ લ�લ આ�ંખ� ધર�વત� ે
ે
ે
બીજાં ઘણાં લોકોનાં મોત થયરા. 13 જાનુઆરી, 1785નાં રોજ એક અંગ્જ અચધકરારીનરા નેતૃતિમાં મ�ણસ
ે
તતલકરા માંઝીને બંિી બનરાિી લેિરામાં આવયરા અને તેમને ઘોડરાથી બાંધીને કટલાંક દકલોમીટર
ન્યૂ ઇન્ડિયા સમાચાર | 01-15 જાન્યુઆરી 2022 41
