Page 44 - Gujarati NIS 1-15 Jan 2022
P. 44
રાષ્ટ્ અાિાિી કા અમૃત મિાેત્સવ
સુધી ખેંચતરા ખેંચતરા ભરાગલપુર લરાિિરામાં સ્વતંત્રતા સેનાની અને જલલયાંવાલા
ે
આવયરા. અંગ્જો ્સહિતનાં લોકોને આશ્ચય્ણ
ે
થ્ું ક આટલરા દકલોમીટર ખેંચીને લરાિિરા
ૌ
છતાં તતલકરા માંઝી કઈ રીતે જીિતરા રહ્રા. બાગના નાયક ડાે. સફયુદ્ીન દકચલૂ
અંગ્ેજો એમ ક્ાં મરાને એિરા િતરા? તેમણે જન્મઃ 15 જાન્યુઅારી, 1888 મૃતયુમઃ 9 અાેક્ટાેબર, 1963
માંઝીને ભરાગલપુરનરા ચોક પર એક ત્િિરાળ
િડનરા ઝરાડ પર લટકરાિીને ફાં્સી આપી
ે
િીધી. એ મિરાન િિભ્ત િ્સતરા િ્સતરા િિ મૃત્સરનરા જસલયાંિરાલરા બરાગથી
ે
મરાટ િિહીિ થઈ ગયરા. બરાિમાં આઝરાિીનરા અતમે બધાં પદરચચત િિો. આ એ
ે
લડિૈયરાઓએ તતલકરા માંઝીનું અનુ્સરણ જગયરા છે જ્યાં અંગ્જ અચધકરારી જનરલ
ે
કરતાં ‘િાં્સી િાં્સી, ચઢ ગો ફાં્સી’ ગીત ડરાયરનરા નેતૃતિમાં અંગ્જ ્સૈનનકોએ
ે
ગરા્ું. બબ્રટહીિ િરા્સન ત્િરધિ ્સૌ પ્થમ ઉપસ્સ્થત ્સેંકડો લોકો પર ગોળહીબરાર કયષો
ં
અિરાજ ઉ્ઠરાિનરાર તતલકરા માંઝી પિરાદડયરા િતો. એક અિરાજ પ્મરાણે આ િૂમલરામાં
્સમુિરાયનરા એિરા િીર સ્સપરાિહી િતરા જેમને 1,000 લોકોનાં મોત થયાં િતાં અને અનેકન ે
ભરારતીય સિતંત્રતરા ્સંગ્રામનરા પ્થમ િિહીિ ઇજા થઈ િતી. જસલયાંિરાલરા બરાગમાં એ
ે
ુ
મરાનિરામાં આિે છે. 11 ફબ્ુઆરી, 1750નાં દિિ્સે ભીડ એકત્ર થિરા પરાછળનં એક
ુ
રોજ બબિરારનરા ભરાગલપુરમાં સુલ્રાનગંજનરા કરારણ એ પણ િતં ક લોકો લોકત્પ્ય નેતરા 15 જાનઆ�રી, 1888ન�ં
ુ
ે
ે
ે
તતલકપુર ગરામમાં ્સંથરાલ પદરિરારમાં જન્મેલરા ડો. ્સૈફુદ્ીન દકચલૂની ધરપકડનરા ત્િરોધમાં ર�જ આમૃતસરમ�ં જન્મલ� ડ�ે.
ે
ૂ
ૌ
ે
ે
તતલકરા માંઝીનું ્સરાચું નરામ જબરરા પિરાદડયરા એકત્ર થયરા િતરા. અંગ્ેજ ્સરકરાર 1919માં સફુદ્ીન ડકચલઆ કસ્્રિજ
સિ
ે
િતું એમ મનરાય છે. તેમનું તતલકરા નરામ પડિરા રોલેટ એક પ્સરાર કયષો ત્રાર વયિ્સરાય ે યુનનવબસટીમ�ંથી સ્�તક
સિ
્ષ
ુ
ે
પરાછળ ર્સપ્િ કિરાની છે. કિિરાય છે ક તતલકરા િકહીલ અને હિનિ-મુસસલમ એકતરાનરા આને જમન યુનનવબસટીમ�ંથી
ે
ે
નરામ તેમને અંગ્જોએ આપ્ િતું. એક િરાર હિમરાયતી ડો. દકચલૂએ ્સરકરાર ્સરામે તીવ્ર પીઆચડીની ડડગ્રી હ�ંસલ કરી
ે
ું
એક અંગ્જે તેમની ઘુરતી લરાલ આંખોમાં જો્ું ત્િરોધ નોંધરાવયો િતો. િરાસતિમાં, આ હતી.
ે
િતું. ત્રારથી તેમને ‘તતલકરા’ નરામ આપિરામાં કરાયિરામાં એિી જોગિરાઈ િતી ક ્સરકરાર
ે
ે
ું
ે
આવ્. પિરાદડયરા ભરાષરામાં ‘તતલકરા’નો અથ્ણ કોઈ પણ વયક્તની િોરન્ટ ત્િનરા ધરપકડ કરી િક. આ કરાયિરા ્સરામે િિભરમાં
થરાય છે ગુસ્સરાિરાળહી અને લરાલ આંખોિરાળહી ત્િરોધ થિરા લરાગયો. દકચલૂએ લોકોને િડતરાળ અને બબ્રટહીિ ્સરકરાર ્સરામ ે
ે
ે
ે
વયક્ત. અંગ્જો ્સરામે 1711થી 1784 એમ 13 અટિ્સક ્સત્રાગ્િમાં ભરાગ લિરાનો આગ્િ કયષો. દકચલૂએ કરલી અપીલને પગલ ે
ે
િષ્ણ સુધી મોરચો ્સંભરાળનરાર તતલકરા માંઝીએ જાિર્સભરામાં 30,000 લોકોએ ભરાગ લીધો, જ્યાં તેમણે જોરિરાર પ્િચન ક્ું. એ
ુ
ં
સ્થરાનનક મિરાજનો અને ્સરામંતોની ઉઘ ઉડરાિી પછી ડો. દકચલૂ અને ડો. ્સત્પરાલે 9 એત્પ્લ, 1919નાં રોજ અમૃત્સરમાં ્સરકરાર
ુ
ે
િીધી િતી. ્સંથરાલોએ કરલો પ્સ્સધિ ્સંથરાળ ત્િરોધી ્સરઘ્સનં નેતૃતિ ક્ું, જેને પગલે બંને નેતરાઓની ધરપકડ કરિરામાં આિી
ુ
બળિરાનું નેતૃતિ પણ માંઝીએ ક્ુું િતું. તતલકરા અને તેમને ધમ્ણિરાલરામાં નજરકિ કરિરામાં આવયરા. ભરારતીય સિતંત્રતરા ્સંગ્રામમાં
ે
ે
ે
માંઝીનરા નરામે ભરાગલપુરમાં તતલકરા માંઝી ્સતત ્સદક્રય રિનરાર દકચલૂએ ગાંધીજીએ િરૂ કરલી અ્સિકરારની ચળિળમાં
ૂ
ભરાગલપુર ્ુનનિર્્સટહી પણ છે. આ ઉપરાંત, ભરાગ લીધો. તેમણે શખલરાફત આિોલનમાં પણ મિતિની ભતમકરા ભજિી િતી.
ં
બાંગલરાનાં સુપ્સ્સદ્ લેશખકરા મિરાશ્વેતરા િિીએ તેઓ એક એિરા રરાષટિરાિી િતરા, જેમણે અલગ પરાદકસતરાનની મુસસલમ લીગની
ે
્ર
તતલકરા માંઝીનરા જીિન અને ત્િદ્રોિ પર મરાગણીનો તીવ્ર ત્િરોધ કયષો િતો અને 1947માં િિનરા ભરાગલરા ્સરામે પણ
ે
ૂ
બાંગલરા ભરાષરામાં ‘િરાલત્ગરર ડરાક’ નરામની પોતરાનો અભભપ્રાય રજ કયષો િતો. તેઓ દિલ્હીની જાતમયરા તમસલયરા ઇસલરાતમયરા
ે
ં
ે
રચનરા લખી છે, જેને હિનિીમાં ‘િરાલત્ગરિ ્ુનનિર્્સહટનરા ્સસ્થરાપકોમાંનરા એક િતરા. એમ મરાનિમાં આિે છે ક તેમણે ભગત
ે
કહી પુકરાર’ નરામથી પ્કરાશિત કરિરામાં આિી સ્સિ દ્રારરા સ્થરાત્પત ‘નૌજિરાન ભરારત ્સભરા’નાં મરાગ્ણિિક તરીકની ભૂતમકરા ભજિી
્ણ
છે. ભરારતીય સિતંત્રતરા ્સંગ્રામમાં ્સરામેલ િતી. સિતંત્રતરા બરાિ દકચલૂએ િાંતતની સ્થરાપનરા અને ્સોત્િયત-ભરારત ્સંબંધોન ે
આદિિરા્સી સિતંત્રતરા ્સેનરાનીઓનું કટલું બધું પુનઃવયરાખ્યરાયયત કરિરાનં કરામ ચરાલુ રરાખ. 1952માં લેનનન િાંતત પુરસ્રારથી
ે
ુ
ં
ુ
મિતિ છે એ િરાત પરથી ્સરાબબત થરાય છે ક ે ્સન્મરાનનત થનરારરા તેઓ પ્થમ ભરારતીય બન્રા. િડરાપ્ધરાન નરનદ્ર મોિીનરા િડપણમાં
ે
ે
તેમને શ્ધિાંજસલ આપિરા મરાટ િડરાપ્ધરાન તરાજેતરમાં જ જસલયાંિરાલરા બરાગમાં સ્મરારકનાં નિીનીકરણનં કરામ કરિરામાં આવ્ ુ ં
ુ
ે
નરનદ્ર મોિીનરા િડપણ િ્ઠળની ્સરકરાર 15 છે. ્સરાથે ્સરાથે, સ્મરારક સ્થળ પર ્સગ્િરાલય, ગેલેરી તથરા લરાઇટ એનડ ્સરાઉનડ
ે
ં
ે
નિેમબરને જનજાતતય ગૌરિ દિિ્સ તરીક ે િોની સ્થરાપનરા કરિરામાં આિી છે.
મનરાિિરાનો પ્રારભ કયષો છે.
ં
42 ન્યૂ ઇન્ડિયા સમાચાર | 01-15 જાન્યુઆરી 2022
