Page 8 - NIS - Gujarati 01-15 May 2022

ં
વ્યક્તિત્વ ડવાે. પવાંડ્યરર વવામન કવાણે

સંસ્તનવા
સંસ્ તન વા
ૃ
ૃ

કમ્યયવાેરી
ક મ્ય ય વાેર ી

જન્ષઃ 7 મે, 1880 મૃતુષઃ 18 એવપ્રલ 1972

્ષ
વીિેલી સદીઓમાં અનેક ઋષર મુનનઓએ ભારિીય િતવદશ્ષન, ધમ્ષ અને અદ્ાત્મમાં ક્ાંતિ સર્ છે. િેમણે
ઇતિહાસ રચયો છે એટલું જ નહીં પણ સમગ્ર વવશ્વમાં ભારિને આદર અપાવયો છે. વૈરદક ભારા િરીક સંસ્િને
કૃ
ે
આજે પણ વવશ્વની િમામ ભારાઓની માિા માનવામાં આવે છે. ભારિની અત્ંિ પ્ાિંીન ધમ્ષ સંસ્તિને
કૃ
કૃ
ે
વવશ્વભરમાં ભાર સન્ાનથી જોવામાં આવે છે. સંસ્િને પ્િંલલિ કરવામાં મહાન ભારિીય સંસ્િજ્ઞ અને વવદ્ાન
કૃ
પંરડિ ડોક્ટર પાંડરગ વામન કાણેનાં અમૂલ્ય યોગદાનને ક્ારય ભુલાવી નહીં શકાય....
ં
ે
ુ
ુ
ે
સ્તને દવોની ભારા રણવામાં આવે છે. આધુનનક ભારતમાં થઈ ર્ં. ધમશાસ્ત્ના ઇમતહાસનો પ્થમ ભાર 1930માં પ્કાશશત થયો.
્ગ
ૃ
ે
ે
ૃ
્ગ
ં
ં
ે
ં
ે
સંસ્તના પ્કાંડ ્દડત આરળરીનાં વેઢ રણાય ત્ટલાં છે. કાણેનો તેમણે ધમશાસ્ત્ના ઇમતહાસને ્હલાં અગ્રજીમાં લખ્ો અને ્છી
ૃ
્ગ
સંજન્ મહારાષ્ટ્ના રત્નાગરરી લજલલામાં સાધારણ મધયમવરથીય સંસ્ત અને મરાઠરી ભારામાં. ધમશાસ્ત્ના ઇમતહાસનાં એક ્છી એક
ુ
રૂઢરીચુસત ્દરવારમાં 7મે, 1880નાં રોજ થયો હતો. તેમનાં પ્તા વામન એમ કલ ્ાંચ ભાર પ્કાશશત થયા. 1862માં ્ાંચમો ભાર પ્કાશશત
શંકર કાણે તાલુકા અદાલતમાં વકરીલ હતા. કાણેએ એસ્ીજી સ્લમાંથી થયો. 1930માં તેઓ 50 વર્ગનાં હતા ત્ાર ધમશાસ્ત્ના ઇમતહાસનો
ુ
ે
્ગ
ે
હાઇસ્લની ્રીક્ષા ્ાસ કરી અને લજલલામાં 23મા ક્મે આવયા હતા. પ્થમ ભાર આવયો હતો. જ્યાર અમતમ ભાર આવયો ત્ાર તેઓ 82
ુ
ં
ે
્ગ
ે
1897માં તેઓ મઠ્ટક ્ાસ થયા. એ ્છીનાં છ વરષોમાં તેમણે બીએ, વરના હતા. લરભર 6500 ્ાનાનાં ઐમતહાલસક પુસતક ઉ્રાંત બીર્ ં
્
એમએ, એલએલબી અને એલએલએમની ્રીક્ષા ્ાસ કરી. તેમણ ે અનેક પુસતક પ્કાશશત થયા. તેમણે ઉત્તર રામચદરતથી માંડરીને કાદબરી,
ં
્ગ
ૃ
ં
ે
ુ
સાત વર્ગ સુધી સરકારી શાળાઓમાં ભણાવ્. ્ણ પ્મોશનમાં ્ક્ષ્ાત હરચદરત, ‘ઠહન્દઓ ક રીમતદરવાજ’ ઔર આધુનનક પવધધ અને ‘સંસ્ત
ુ
ુ
ૃ
ુ
થતાં સરકારી નોકરીમાંથી રાજીનામં આ્ી દીધં. એ ્છી તેઓ બોમબ ે કાવયશાસ્ત્ કા ઇમતહાસ’ તેમની કમતઓ છે. તેમણે રચેલો જ્ાન કોશ
હાઇકો્ટમાં વકરીલાત કરવા લાગયા. ધમશાસ્ત્ના ઇમતહાસ ્ર લખેલા અગ્રજી, સંસ્ત અને મરાઠરી ભારામાં 20,000થી વધુ ્ાનાઓમાં
ૃ
્ગ
્ગ
ં
ે
્ગ
્ગ
ે
્ગ
પુસતક બદલ તેમની ખૂબ પ્શંસા થઈ. અહીં ધમનો અથ કાયદો છે. તેમણ ે ઉ્લબ્ધ છે. તેમણે ધમશાસ્ત્ સંબંધધત તમામ પવરયો જેમ ક જ્યોમતર,
ં
ુ
ુ
ુ
્ોતાનં સમગ્ર જીવન ધમશાસ્ત્ ભણાવવામાં સમર્્ત કરી દીધં. તેમની રણણત અને ્દરણામો, સાંખ્, યોરતત્, પુરાણ, મીમાંસાનં પવવેચન ક્ ુ ું
્ગ
ે
આ મહાન રચનામાં છેલલાં 2400 વર્ગ દરમમયાન ઠહન્દઓનાં ધાર્મક છે. કાણેએ કરલી પવરતવાર સમીક્ષા અને તેમની રચનાનાં સત્તાવાર
ુ
ં
ે
અને દદવાની કાયદાઓનાં પવકાસની યાત્ાનં વણન છે. આવં પુસતક સવરૂ્ને જોતાં આજે ્ણ સરકારી તત્નાં પવવાદમાં દરક ્ક્ષ ્ોતાન ે
ુ
્ગ
ુ
ુ
્ગ
ં
કોઇએ લખ નથી. તેમાં તેમણે કાયદાઓની પવકાસ યાત્ાનં વણન કરીન ે મજબૂત કરવા મા્ટ કાણેના પવચારોનો આશરો લે છે. તેમનો અભભરમ
ુ
ે
ં
તેની ઊડરી સમીક્ષા કરી છે. ઉદાર, સમીક્ષાત્મક અને આધુનનક છે. તેમનં માનવં હતં ક, ધાર્મક નનયમ
ુ
ે
ુ
ુ
ુ
ૂ
આ પુસતકની રચના ્ાછળની વાત ્ણ રસપ્દ છે. કાણેએ ્ોત ે કાયમી નથી હોતા. તેઓ છતઅછત, પવધવાઓનાં મંડન જેવી પ્ાચીન
ુ
ુ
્ણ નહોતં પવચા્ું ક તેઓ ભારતીય ધમશાસ્ત્નો ઇમતહાસ લખી અને રૂઢરીચુસત ્ર્રાઓનાં પવરોધી રહ્ા.
ુ
ે
ં
્ગ
ૃ
ુ
ૃ
ુ
નાખશે. તેઓ તો સંસ્તમાં 'વયવહાર મ્ૂખ' નામનં પુસતક લખવામાં ડો. કાણે સંસ્તના આચાય્ગ, મંબઇ ્ુનનવર્સ્ટરીના કલ્મત તથા વર્ગ
ુ
ં
ૂ
ે
વયસત હતા. આ પુસતક લખ્ા બાદ તેમનાં મનમાં પવચાર આવયો ક ે 1953થી 1959 સુધી રાજ્યસભાના ચ્ટાયેલા સભય રહ્ા. તેમણે ્દરસ,
ુ
ે
્ગ
પસ્તકનો ્દરચય ્ણ લખવો જોઇએ, જેથી વાચકોને ધમશાસ્ત્ના ઇસતબુલ તથા કમ્મરિજના સંમેલનોમાં ભારતનં પ્મતનનધધતવ ્ણ ક્ું.
ં
ુ
ુ
ે
્ગ
ૂ
ં
ં
ૂ
ઇમતહાસની ્ટકરી માઠહતી મળરી શક. ધમશાસ્ત્ની ્ટકરી ર્ણકારી સાઠહત્ અકાદમીએ 1956માં તેમને 'ધમશાસ્ત્ કા ઇમતહાસ' પુસતક
્ગ
ે
ં
્ગ
આ્વાનાં પ્યત્નમાં કાણે એક ગ્રથથી બીજો ગ્રથ, એક શોધમાંથી બીજી મા્ટ સાઠહત્ અકાદમી પુરસ્ાર અ્ણ કયષો હતો. ભારત સરકાર
ં
શોધ, એક માઠહતીમાંથી બીજી માઠહતી શોધતાં શોધતાં આરળ વધતાં તરફથી તેમને ‘મહામહો્ાધયાય ‘ની ઉ્માથી નવાજવામાં આવયા હતા.
ે
ુ
ે
રયા અને એક ્છી એક ્ાનાં લખતા રયા. અને આ રીતે, નવં મો્ટ ં ુ ભારત સરકાર તેમને 1963માં દશનાં સવષોચ્ નારદરક પુરસ્ાર ‘ભારત
ુ
પુસતક તૈયાર થવા લાગ્ અને ભારતીય જ્ાનનાં ઇમતહાસમાં મો્ટ કામ રત્ન'થી સન્ાનનત કયમા હતા. n
ં
ુ
ં
6 ન્યૂ ઇન્ડિયા સમાચાર | 01-15 મે, 2022