Page 41 - NIS Gujarati 01-15 November 2022

રાષ્ટ્ ઓાઝાદીનાે ઓમૃિ મહાેત્સિ

જમનાિાિ બજજ

મહામિા ગાંધી િેમને પાેિાનાે

પાંચમાે પુત્ર માનિા હિા

્જિન્મઃ 4 નવેમ્બરો, 1889 મૃત્યુમઃ 11 ફબ્યુઓારોી, 1942
ે

ૂ
યપર જજલ્લાનાં કાશપીકા િાસ નામના નાનકડાં અચધિેશનમાં જમનાલાલે વિચચત્ર પ્રસ્તાિ રજ કયગો. આ
્યુ
જર્ામમાં ર્રીબ ઘરમાં જન્ેલા જમનાલાલ બજાજ પ્રસ્તાિમાં તેમર્ે કહ્્યુું ક, તેઓ બાપ્યુનાં ્પાંચમા પત્ર બનિા
ે
્યુ
ે
ે
ે
ે
્પાંચ િર્્ટનાં હતા ત્ાર િધયામાં રહતા મોટા શેઠ િચ્રાજે માંર્ે છે અને ર્ાંધપીજીને ્પોતાના વ્પતા તરીક દત્ક લિા
ે
ે
તેમને દત્ક લપીધા હતા. શેઠ િચ્રાજ સપીકરમાં રહતા માંર્ે છે. ્પહલાં તો ર્ાંધપીજીને આ પ્રસ્તાિ સાંભળીને બહ્યુ
ે
્ટ
ે
્ટ
હતા અને તેમનાં પિજ 125 િર્ ્પહલાં નાર્પરમાં આચિય થય્યુ, ્પર્ ધપીર ધપીર તેમર્ે જમનાલાલને ્પોતાનો
ૂ
્ટ
ે
ું
્યુ
આિપીને િસ્યા હતા. ભોર્વિલાસ અને જાહોજલાલપીનાં ્પાંચમો પ્યુત્ર માનપી લપીધો. જમનાલાલ ર્ાંધપીજીનાં ્પાંચમા
િાતાિરર્નપી ્પર્ આ બાળક ્પર અસર ન ્પડી, કારર્ ક ે પત્ર બનપી ચૂક્ા હતા અને તેમનપી િચ્ મલાકાતો ્પર્
્યુ
ે
્યુ
ૂ
બાળ્પર્થપી તેમનો ઝકાિ આદ્ાત્મ તરફ હતો. તેઓ ધપીર ે થતપી હતપી. ઘર્પી િાર ચચઠ્ીઓ દ્ારા િાતચપીત કરતા હતા.
ું
ે
ધપીર સ્િતત્રતા આદોલન સાથે જોડાતા મહાત્મા ર્ાંધપી ઘર્પી િાર કહતા હતા ક ે
ે
ું
્યુ
ું
ર્યા. પ્રારભમાં તેઓ મદનમોહન એષ્ખલ ભારતરી્ય ગ્રામાેદ્ાેગ જમનાલાલ તેમનાં ્પાંચમાં પત્ર છે.
ું
માલવિયને મળ્યા અને આઝાદીના સંઘનરી સ્ાપના માટ તેમણે 1920નાં દાયકામાં બજાજ ક્પનપી
ે
ૂ
આદોલનથપી પ્રભાવિત થયા. 1906માં પાેતાનાે બગરીચાે પણ જથનપી સ્ા્પના કરનાર જમનાલાલ
ું
ે
બાળ ર્ુંર્ાંધર તતલક ્પોતાના મરાઠી ગાંધરીજીને સાંપરી દરીધાે હીતાે. મહાત્મા ર્ાંધપીનાં એ દ્રષ્ષ્ટકોર્માં
ૃ
સામષયક કસરનપી હહન્દદી આવન્ત્ વિશ્વાસ કરતા હતા ક કહટર ઉદ્ોર્ોનપી
્યુ
ે
ે
ું
્યુ
પ્રકાશશત કરિા જાહરાત આ્પપી ત્ાર ે િસ્તઓન્યુ ઉત્્પાદન કરીને ભારતનપી
ે
ય્યુિા જમનાલાલે દનનક એક રૂવ્પયાનાં ્પોકટ મનપીમાંથપી ર્રીબપી નાબૂદ કરી શકાય છે. તેમર્ે બબ્હટશ સરકાર ે
ૈ
ે
્યુ
બચાિેલા 100 રૂવ્પયા તતલકને જઈને આ્પપી દીધા. આ્પેલપી રાય બહાદરનપી ઉ્પાચધ ્પાછી આ્પપી દીધપી હતપી
જમનાલાલ ઉદ્ોર્્પતત હતા ્પર્ ક્ારય ઉદ્ોર્્પતતનપી અને 1921માં અસહકારનપી ચળિળમાં જોડાઈ ર્યા.
ે
ે
જેમ ઠાઠમાઠથપી નહીં ્પર્ સાદાઇથપી રહ્ા. કહિાય છે ક ે 1923માં રાષ્ટીય ધ્િજ ફરકાિિા ્પર પ્રતતબધનો વિરોધ
ું
્ર
ે
ે
ે
તેઓ એટલપી સાદાઇથપી રહતા હતા ક તેમને હીરા-્પન્નાથપી કરીને ધ્િજ સત્ાગ્હમાં ભાર્ લપીધો. આ માટ બબ્હટશ
ે
ે
ે
્યુ
ે
જડલો હાર ્પહરિા કહિામાં આવ્યું ત્ાર તેમર્ે હાર સેનાએ તેમનપી ધર્પકડ ્પર્ કરી હતપી. તેમર્ે ્પોતાનાં
ું
ું
્યુ
ે
્યુ
ું
્યુ
્પહરિાને બદલે ઘર છોડિાન ્પસદ કયું. તેઓ મહાત્મા હોમ ટાઉન િધયામાં હહન્દદ મદદરોમાં ્પછાત જાતતઓનાં
ે
ર્ાંધપીથપી ખૂબ પ્રભાવિત હતા અને તેમનાં નજીકનાં સાથપી લોકોનાં પ્રિેશ ્પરનાં પ્રતતબુંધને હટાિિા માટ લડાઈ લડી.
હતા. 1915માં દશક્ર્ આદરિકાથપી ્પાછા આવ્યા બાદ રૂહઢચ્યુસ્ત હહન્દદ પ્યુજારીઓ અને બ્ાહ્મર્ોએ તેનો વિરોધ
્યુ
મહાત્મા ર્ાંધપીએ સાબરમતપીમાં આશ્મ બનાવ્યો ત્ાર ે કયગો તો તેમર્ે 1928માં િધયામાં જ ્પછાત જાતતઓ માટ ે
ું
ું
્યુ
જમનાલાલે મદદ કરી હતપી. તેમર્ે મહાત્મા ર્ાંધપીને િધયામાં ્પોતાન ્પાદરિાદરક મદદર લક્ષપી નારાયર્ મુંદદર સ્ા્પપી
્યુ
ું
સ્િતત્રતા આદોલનન કન્દદ્ર બનાિિાનપી સલાહ ્પર્ આ્પપી દીધ. તેમનાં સામાજજક કાયગોન સન્ાન કરિા બજાજ
ું
ું
ે
ું
્યુ
ું
્યુ
્યુ
હતપી. તેઓ િધયા આશ્મમાં ર્ાંધપીજી સાથે રહ્ા ્પર્ ફાઉન્દડશને જમનાલાલ બજાજ પરસ્કારનપી સ્ા્પના કરી
ે
ું
્યુ
ું
હતા. 1920માં કોંગ્ેસન નાર્પર અચધિેશન થય હત્યુ. આ હતપી. 11 ફબ્્યુઆરી, 1942નાં રોજ તેમન અિસાન થય્યુ. ું
્યુ
ું
ું
ે
્યુ
્યુ
ન્યૂ ઇન્્ડડિયા સમાચાર | 1-15 નવેમ્્બર, 2022 39