Page 42 - NIS Gujarati 01-15 November 2022

રાષ્ટ્ ઓાઝાદીનાે ઓમૃિ મહાેત્સિ

ં
શહીદ રામબસહ પઠાણણયા દામાદર મેનન
ે
ે
ઓંગ્જેનાે મુકાબિાે કરનાર લનબભક પત્રકારત્વનાં જર
ે
દિ
ે
ર્હમાચિના િીર સપયૂિ જઓાે ઓાઝાદીની િડાઈ િડ્ા
ે
્જિન્મઃ 10 ઓેમપ્લ, 1824 મૃત્યુમઃ 11 નવેમ્બરો, 1849 ્જિન્મઃ 10 ્જિયૂન, 1906 મૃત્યુમઃ 1 નવેમ્બરો, 1980

ે
માચલ પ્રદશના િપીર સપૂત િજીર બબ્ હટશ શાસન સામે નનષ્્પક્ અન ે
હહરામન્કસહ ્પઠાષ્ર્યાન નામ મા નનભષીક ્પત્રકારત્િ કરનાર એ
્યુું
ભારતપીના એ મહાન સપૂતોમાં ર્ર્િામાં દામોદર મેનન ભારતના અગ્ર્પી
ું
આિે છે જેમર્ે આઝાદીના પ્રથમ સઘર્ ્ટ સ્િતત્રતા સેનાનપીઓમાંનાં એક હતા.
ું
્ટ
ૂ
એટલે ક 1857નાં 11 િર્ ્પહલાં જ તેમનો જન્ 10 જન, 1906નાં રોજ
ે
ે
ે
બબ્હટશ શાસન વિરુધ્ધ બ્ય્યુર્લ િર્ાડ્્યુું કરળનાં કરમલૂર નામનપી જગ્યાએ થયો
ું
્યુું
હત. એ સમયે તેમનપી ઉમર માત્ર 21 િર્ ્ટ હતો. દામોદર મેનને મહારાજા કોલેજ,
ું
્યુ
જ હતપી. ્પઠાષ્ર્યા માત્ર 24 િર્નપી િયે ભારત માતા માટ સ્િતત્રતા વત્રિેન્દદ્રમ અને રગન ય્યુનનિર્સટી, બમયા (હાલન મ્યાંમાર)
ે
્યુ
ું
ું
્ટ
ું
્યુ
ું
સગ્ામનાં આદોલનમાં પ્રાર્ોનપી આહૂતત આ્પપીને અમર થઈ ર્યા. માં શશક્ર્ લપીધ હત્યુ. તેમને બમયામાં એકાઉન્ જનરલનપી
ું
ું
્યુ
ે
કહિાય છે ક યધ્ધ દરતમયાન તેઓ એટલપી ઝડ્પથપી ચડી તલિાર ઓદફસમાં કારકનનપી નોકરી મળી હતપી. તેમર્ે દશક્ર્ બમયાનપી
ે
ું
ૂ
ે
્યુ
ે
ચલાિતા હતા ક દશ્મનને દખાતપી ્પર્ નહોતપી. આ િપીર સપૂતનો એક સરકારી શાળામાં શશક્કનપી નોકરી ્પર્ કરી હતપી. એ
્યુ
જન્ નૂરપર રજિાડાંના ્પછી તેમર્ે વત્રિેન્દદ્રમમાં કાનૂનપી દડગ્પી લપીધપી. કાનૂનપી દડગ્પી લેિા
િજીર શ્યામન્કસહનાં ઘર ે લાેકગરીત ‘કાેઇ દકલ્ા પત્રકારત્વનરી સાથે સાથે છતાં તેમર્ે જાહર
ે
10 એવપ્રલ, 1824નાં પઠાશન્યા ર્ેર લડ્યા’ એને કાયગો અને
ૈ
રોજ થયો હતો. કહિાય ‘કાેઇ બેટા વજીર દા ખૂબ ભારતનરી એાઝાદરી બાદ પણ ્પત્રકારત્િમાં િધ ્યુ
ે
ં
ે
ે
ું
ે
છે ક 1846માં અગ્જ- મેનન રાષ્ટ્ દહીત માટ હીમેશા રસ હતો. તેઓ
ે
ે
શપીખ સુંચધને કારર્ે લડ્યા’ દ્ારા એાજ પણ કામ કરતા રહ્ા મહાત્મા ર્ાંધપીથપી
ે
ે
હહમાચલ પ્રદશનાં મોટા લાેકાે તેમને ્યાદ કર છે પ્રરાઇને સ્િતુંત્રતા
ે
ે
ભાર્નાં રજિાડા અગ્જ સગ્ામમાં જોડાઈ
ું
ું
સામ્ાજ્ના કબ્જામાં ર્યા. તેમર્ે મહાત્મા ર્ાંધપી દ્ારા ચલાિિામાં આિેલા મપીઠાના
્યુું
્યુું
્યુ
આિપી ર્યા હતા. એ જ સમયે રાજા િપીર ન્કસહન મૃત્ થય હત. ્યુું સત્ાગ્હ અને સવિનય કાનૂન ભુંર્ ચળિળમાં ્પર્ સદક્રય
ે
્યુ
ું
તેમના પત્ર જશિુંતન્કસહ રાજર્ાદીના ઉત્રાચધકારી હતા. અગ્જોએ રીતે ભાર્ લપીધો અને જેલમાં ્પર્ ર્યા. તેમર્ે ભારત છોડો
ું
જશિુંતન્કસહના તમામ અચધકારો 5,000 રૂવ્પયામાં લઈ લપીધા આદોલનમાં ્પર્ ભાર્ લપીધો અને 1942થપી 1945 સ્યુધપી જેલમાં
અને ્પોતાનાં શાસનનો વિલય રજિાડામાં કરિાનપી જાહરાત કરી રહ્ા. દામોદર મેનનનપી ર્ર્તરી દશનાં ઉત્મ ્પત્રકારોમાં થતપી
ે
ે
્યુ
ૈ
ૂ
દીધપી. રામન્કસહ ્પઠાષ્ર્યાએ કટોચ રાજપૂતો સાથે મળીને સેના હતપી. તેમર્ે 1948 સધપી પ્રજસધ્ધ મલયાલમ દનનક માતૃભતમના
ૂ
ું
ે
ું
ે
બનાિપી અને અગ્જો ્પર હૂમલો કરી દીધો. આ આક્રમર્થપી અગ્જો સું્પાદક તરીક દશમાં લોકોને જાગૃત કરિામાં મહત્િનપી ભતમકા
ે
ે
્યુ
ું
ે
ઊભપી પૂછડીયે ભાગ્યા. તેનાંથપી ખશ થઈને જશિુંત ન્કસહ ખદને ભજિપી. આ ઉ્પરાંત, તેમર્ે અલર્ અલર્ સમયમાં ‘સમદશષી’,
્યુ
ું
ે
રાજા જાહર કરીને રામન્કસહને ્પોતાના િજીર બનાિપી દીધા. એ ્પછી ‘સ્િતત્ર’, ‘કહાલમ’ અને ‘્પાિર શક્્તત’ જેિા સામષયકોન ્પર્
્યુ
ું
ે
ું
ેં
ે
્યુ
તેમર્ે હહમાચલમાંથપી તમામ અગ્જોને ઉખાડી ફકિાનપી યોજના સું્પાદન કયું. તેઓ લોકસભા અને વિધાનસભા માટ ્પર્
ૂ
ે
બનાિપી અને વિજય મેળવ્યો. અગ્જોને એ ખબર હતપી ક તેઓ ચટાયા હતા. કરળ વિધાનસભામાં ચટાયા બાદ તેઓ રાજ્
ું
ું
ું
ે
ૂ
ે
ે
ે
ે
રામન્કસહને સરળતાથપી નહીં ્પકડી શક, નહીં મારી શક. એિામાં સરકારમાં મુંત્રપી ્પર્ બન્યા હતા. કહિાય છે ક તેઓ આર્થક
ે
ું
તેમર્ે યોજના બનાિપી અને પૂજા કરતપી િખતે છેતરપિ્પડીથપી તેમનપી ઉદારમતિાદી હતા. 1 નિેમ્બર, 1980નાં રોજ તેમન્યુ અિસાન
્યુ
ધર્પકડ કરી. તેમને આજીિન કદનપી સજા સભળિપીને કાળા ્પાર્પી થય. n
ું
ે
ું
્યુ
ું
મોકલપી દિામાં આવ્યા. બાદમાં તેમને રગન મોકલિામાં આવ્યા,
ે
્ટ
જ્ાં 11 નિેમ્બર, 1849નાં રોજ માત્ર 24 િર્નપી િયે તેઓ શહીદ
થયા.
40 ન્યૂ ઇન્્ડડિયા સમાચાર | 1-15 નવેમ્્બર, 2022