Page 22 - NIS Punjabi February 01-15,2023

ਕਵਰ ਸਟੋਰੀ ਪੋਸ਼ਕ ਅਨਾਜ: ਮੋਹਰੀ ਭਾਰਤ

ਭਾਰਤ ʼਚ ਮ ੋ ੋ ਟੇ ਅਨਾਜ (ਿਮਲਟਸ): ਤੱਥ ਅਤੇ ਅੰਕੜੇ
ਭਾਰਤ ʼਚ ਮਟੇ ਅਨਾਜ (ਿਮਲਟਸ): ਤੱਥ ਅਤੇ ਅੰਕੜੇ
ੋ
ਟੇ ਅਨਾਜ (ਿਮਲਟਸ): ਤੱਥ ਅਤੇ ਅੰਕੜੇ
ਭਾਰਤ ʼਚ ਮ

ੇ
l ਭਾਰਤ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਗਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲ ਸਾਰੇ ਨ ਮੋਟੇ ਅਨਾਜਾ ਂ 26.97 ਿਮਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੋਟੇ ਅਨਾਜ ਦਾ ਿਨਰਯਾਤ ਕੀਤਾ
ੁ
(ਿਮਲਟਸ) ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤ ਬੜਾ ਿਗਆ ਸੀ।
ਂ
ਉਤਪਾਦਕ ਅਤੇ ਪੰਜਵਾ ਸਭ ਤ ਬੜਾ ਿਨਰਯਾਤਕ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ
l 2020 ਤ ਿਪਛਲ 5 ਸਾਲਾ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਤ ਮੋਟੇ ਅਨਾਜ ਦਾ
ਂ
ੇ
ਂ
ਿਜ਼ਆਦਾਤਰ ਰਾਜਾ ਿਵੱਚ ਮੋਟੇ ਅਨਾਜ (ਿਮਲਟਸ) ਦੀਆ ਇੱਕ ਜਾ ਂ
ਂ
ਿਨਰਯਾਤ ਲਗਭਗ 3% ਦੇ CAGR ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਧਆ
ਂ
ਂ
ਂ
ਂ
ਇੱਕ ਤ ਵੱਧ ਿਕਸਮਾ ਉਗਾਈਆ ਜਾਦੀਆ ਹਨ।
ਹੈ।
l ਭਾਰਤ ਨ 2021-22 ਿਵੱਚ ਮੋਟੇ ਅਨਾਜ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਿਵੱਚ 27
ੇ
ਂ
ਂ
l ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਮੋਟੇ ਅਨਾਜ ਦੀਆ ਫਸਲਾ ਦੇ ਪ ਮੁੱਖ
ਪ ਤੀਸ਼ਤ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ੂ
ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਖਪਤ ਕ ਦਰ ਹਨ। ਭਾਰਤ, ਨਾਈਜਰ, ਸਡਾਨ
l ਭਾਰਤ ਿਵੱਚ ਮੋਟੇ ਅਨਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਰਾਜ ਰਾਜਸਥਾਨ, ਅਤੇ ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਮੋਟੇ ਅਨਾਜ (ਿਮਲਟਸ) ਦੇ ਪ ਮੁੱਖ
ੁ
ੱ
ਉਤਰ ਪ ਦੇਸ਼, ਹਿਰਆਣਾ, ਗਜਰਾਤ, ਮੱਧ ਪ ਦੇਸ਼, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਉਤਪਾਦਕ ਦੇਸ਼ ਹਨ।
ਕਰਨਾਟਕ, ਤਾਿਮਲ ਨਾਡ, ਆਧਰ ਪ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਤੇਲਗਾਨਾ ਹਨ।
ਂ
ੂ
ੰ

l ਜਵਾਰ ਅਤੇ ਪ ੋਸੋ ਿਮਲਟ (ਆਮ ਿਮਲਟ) ਕਮਵਾਰ 112 ਅਤੇ
ਂ
ੁ
ੇ
l ਖੁਰਾਕ ਸਰੱਿਖਆ 'ਤੇ ਨਸ਼ਨਲ ਿਮਸ਼ਨ (NFMS) ਪ ੋਗਰਾਮ ਦੇ 35 ਦੇਸ਼ਾ ਿਵੱਚ ਸਭ ਤ ਵੱਧ ਉਗਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲ ਮੋਟੇ ਅਨਾਜ
ੈ
ਂ
ਤਿਹਤ NFMS-POSHAK ਅੱਜ 14 ਰਾਜਾ ਦੇ 212 ਿਜ਼ਿਲਆ ਂ ਹਨ। ਜਵਾਰ ਅਤੇ ਬਾਜਰਾ 90% ਤ ਵੱਧ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਨ

ਿਵੱਚ ਲਾਗ ਕੀਤਾ ਜਾ ਿਰਹਾ ਹੈ। ਨ ਕਵਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਰਾਗੀ (ਿਫੰਗਰ
ੂ
ੰ
ੂ
ਿਮਲਟ), ਚੀਨਾ (ਪ ੋਸੋ ਿਮਲਟ), ਫੌਕਸਟੇਲ ਿਮਲਟ (ਕੰਗਨੀ)
l ਭਾਰਤ ʼਚ ਮੋਟੇ ਅਨਾਜ ਦੀ ਵੈਿਲਊ-ਐਡੀਸ਼ਨ ਚੇਨ ਿਵੱਚ 500 ਤ
ਂ
ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਾਨ-ਸੈਗਰੀਗੇਟਡ ਿਮਲਟਸ ਤ ਆਉਦਾ ਹੈ।
ਵੱਧ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਸਰਗਰਮ ਹਨ, ਜਦਿਕ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੋਜ
ੁ
ੇ

ੇ
ਸੰਸਥਾ ਨ ਰਾਸ਼ਟਰੀਯ ਿਕਸ਼ੀ ਿਵਕਾਸ ਯੋਜਨਾ RAFTAR ਦੇ ਤਿਹਤ l ਦਨੀਆ ਿਵੱਚ ਮੋਟਾ ਅਨਾਜ ਆਯਾਤ ਕਰਨ ਵਾਲ ਪ ਮੁੱਖ ਦੇਸ਼
ੋ
ੇ
ੂ
ੰ
250 ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨ ਸਿਹਯੋਗ ਿਦੱਤਾ ਹੈ। ਇੰਡਨਸ਼ੀਆ, ਬੈਲਜੀਅਮ, ਜਪਾਨ, ਜਰਮਨੀ, ਮੈਕਸੀਕੋ,

ੂ
ਇਟਲੀ, ਅਮਰੀਕਾ, ਯਕੇ, ਬ ਾਜ਼ੀਲ ਅਤੇ ਨੀਦਰਲਡ ਹਨ।
l ਭਾਰਤ ਨ 2021-22 ਦੌਰਾਨ 34.32 ਿਮਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੋਟੇ
ੇ
ਂ
ਅਨਾਜ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾ ਦਾ ਿਨਰਯਾਤ ਕੀਤਾ। ਸਾਲ 2020-21 ਿਵੱਚ
ਭਾਰਤ ʼਚ ਉਗਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲ ਮੁੱਖ ਮਟੇ ਅਨਾਜ (ਿਮਲਟਸ) ਹਨ
ੋ
ੇ
ੋ
ਬਾਜਰਾ (60%), ਜਵਾਰ (27%), ਰਾਗੀ (11%) ਤੇ ਛਟਾ ਬਾਜਰਾ (2%)
ੁ
ਂ
(ਚੌਥੇ ਅਡਵਾਸ ਅਨਮਾਨ 2021–22 ਅਨਸਾਰ)
ੁ
ਛਟਾ ਬਾਜਰਾ ਰਾਗੀ ਜਵਾਰ ਬਾਜਰਾ
ੋ
1-15 ਫਰਵਰੀ 2023