Page 58 - NIS Gujarati 16-30 June 2022
P. 58
રાષ્ટ અમૃત મહાેત્સવ
સાચા કાંકણી નાયક બા્ા રાયા માપારીઃ
પ્યરષાેત્તમ કાકાેડકર ગાેવાની અાઝાદી માર
ે
જન્મઃ 18 મે, 1913 મૃતુમઃ 2 મે, 1998 શહીદ થનાર પ્રથમ વક્તિ
વવનય કાનૂન ચળવળ જન્મઃ 8 જન્યઆ�રી, 1929 મૃતુમઃ 15 ફબ્આ�રી, 1955
ે
ુ
ુ
સઅને ભારત છોડો
્ન
આંદોલન દરતમયાન ભૂગભમાં ઝાદ ગોમાંતક દલના સભય બાલા રાયા માપારી
ૃ
રિીને પ્રવશ્ત્તઓ ચલાવનાર આગોવા સવતંત્રતા સંગ્ામના એવા નાયક િતા જેમણે
્ન
ુ
ે
પુરુષોત્તમ કાકોડકર ગોવાની પોટગીઝોના કબ્જામાંથી ગોવાને મુ્ત કરાવવા માટ પોતાનાં
આઝાદી માટ મુક્ત આંદોલન પ્રાણ ત્જી દીધા િતા. ગોવા સવતંત્રતા સંગ્ામમાં શિીદ
ે
અને સવતંત્રતા બાદ રાજ્ાના થનારા તેઓ પ્રથમ વયક્ત માનવામાં આવે છે. બાળપણથી
ે
ૂ
નવ નનમમાણના ઇતતિાસ સાથે સંકળાયેલા િતા. 18 જ તેમને ભારતમાં ચાલી રિલા સવતંત્રતા સંગ્ામ તરફ ઝકાવ
ે
્ર
ે
ે
મે, 1913નાં રોજ ગોવામાં જન્લા કાકોડકર ગોવાની િતો અને તેમનું મન સંપૂણ્ન રીતે દશભક્ત અને રાષટહિતમાં
દે
આઝાદી માટ અનેક લોકો સાથે મળીને 1943માં લીન થઈ ગયું. ગોવામાં બદજ તાલુકાના અસોનારામાં 8
ે
ુ
ગોવા સેવા સંઘની સ્ાપના કરી. તેનાં દ્ારા તેમણ ે જાન્આરી, 1929નાં રોજ જન્ેલા બાલા રાયા માપારી
ગોવાવાસીઓમાં એક નવી સ્ૂર્તનો સંચાર કયયો અન ે રિાંતતકારી સંગઠન આઝાદ ગોમાંતક દલના સક્રિય સભય
્ન
ુ
ે
ે
લોકોને સવતંત્રતા સંગ્ામ માટ તૈયાર કરવા લાગયા. ગોવા િતા, જેનો િ્ુ ગોવાને પોટગીઝોના શાસનમાંથી મુ્ત
સેવા સંઘે ગોવામાં ગાંધીવાદી મૂલ્ોને વવસિાવવામાં કરાવવાનું િ્ું. રિાંતતકારીઓએ અસોનારા પોસલસ મથક પર
મિતવની ભતમકા ભજવી. પુરુષોત્તમ કાકોડકર વસંત િૂમલો કયયો, જેમાં બાલા રાયા માપારીનો પણ સમાવેશ થાય
ે
ૂ
ુ
ૂ
ે
કાર સાથે મળીને જન 1946માં અસોલનામાં જસલયાઓ છે. રિાંતતકારીઓએ ત્ાં પોસલસને બંધક બનાવી દીધા અને
મેનેજેસનાં ઘર ડો. લોહિયા સાથે મુલાકાત કરી િતી. ત્ાં તેમની પાસેથી શસ્તો અને દારુગોળો લૂંટી લીધો. પોસલસ
ે
ુ
ે
્ન
ે
તેમણે લોહિયાને ગોવાની બ્સ્તતથી માહિતગાર કરાવયા સ્શન પર િૂમલાના આ કસમાં પોટગીઝ પોસલસે બાલા રાયા
િતા. આ એ જ બેઠક િતી, જેમાં ગોવામાં નાગક્રક માપારીને મુખ્ આરોપી બનાવયા. પોસલસ માપારીની પાછળ
ે
્ન
સવતંત્રતા માટ 18 જનનાં રોજ થનાર સંઘષનાં બીજ પડી ગઈ. અંતે, ફબ્ુઆરી, 1955નાં રોજ તેમની ધરપકડ
ૂ
ે
ે
ે
ં
વાવવામાં આવયા િતા. ગોવાની આઝાદી માટ અત્ત કરવામાં આવી. ધરપકડ બાદ માપારી પર ભાર અત્ાચાર
ે
ુ
ૂ
સક્રિય ભતમકા ભજવવા બદલ પોટગીઝ પોસલસે 9 કરવામાં આવયો. જો ક, તેમનું મનોબળ મક્મ િ્ું અને તેમણે
્ન
ઓગસ્, 1946નાં રોજ તેમની ધરપકડ કરી અને 27 પોસલસને અન્ સવતંત્રતા સેનાનીઓ અંગે કોઈ પણ પ્રકારની
સપટમબર, 1946નાં રોજ તેમનં કોટ માશલ કયું. ‘ભાઉ’ના ગુપત માહિતી આપવાનો ઇનકાર કરી દીધો. જેલમાં તેમનાં પર
ુ
્ન
ુ
ે
્ન
ે
ે
્ન
ુ
િૂલામણા નામે જાણીતા પુરુષોત્તમ કાકોડકરને પોટગલ ભાર અત્ાચાર કરવામાં આવયો, જેને કારણે 15 ફબ્ુઆરી,
ે
ે
્ન
મોકલી દવામાં આવયા, જ્ાં તેમણે 10 વષનો દશવટો 1955નાં રોજ તેઓ શિીદ થઈ ગયા. કિવામાં આવે છે ક ગોવા
ે
ે
ે
ભોગવયો. અંતે, 1956માં તેમની મુક્ત થઈ. ગોવાની મુક્ત આંદોલનમાં આશર 68 લોકો શિીદ થયા િતા, જેમાં
ે
આઝાદી બાદ જ્ાર તેને મિારાષટમાં ભેળવવાન વાત બાલા રાયા માપારી સૌ પ્રથમ શિીદ થનારા આંદોલનકારી
્ર
ં
ે
થઈ ત્ાર તેમણે તેનો વવરોધ કયયો. અંતે, 1967માં િતા અને તેઓ સૌથી નાની ઊમરના િતા. ગોવાના સવતંત્રતા
ે
તેમની માંગણીને પગલે કનદ્ર સરકારને ગોવામાં જનમત ઇતતિાસમાં આજે પણ બાલા રાયા માપારીને ગવ્નથી યાદ
ષે
સવક્ષણ કરાવવાની ફરજ પડી. તેઓ 1984માં સ્ાવપત કરવામાં આવે છે અને તેમનું નામ ખૂબ આદર સન્ાન સાથે
ગોવા કોંકણી અકાદમીના સંસ્ાપક િતા, લોકસભા લેવામાં આવે છે. ગોવા મુક્ત ક્દવસ સમારોિ પર 19
ે
ે
અને રાજ્સભાના સભય રિલાં પુરુષોત્તમ કાકોડકરના ક્ડસેમબર, 2021નાં રોજ વડાપ્રધાન નરનદ્ર મોદીએ માપારીને
ં
ે
્ન
પુત્ર અનનલ કાકોડકર પરમાણુ ઊજા પંચના ભૂતપવ ્ન યાદ કયમા િતા અને કહુ િ્ું ક, “બાલા રાયા માપારી જેવા
ુ
ં
ે
અધયક્ષ િતા. 2 મે, 1998નાં રોજ 84 વષની ઉમર નવી યુવાનોના બસલદાન, આપણા અનેક સેનાનીઓએ આઝાદી
્ન
ુ
ક્દલ્ીમાં તેમનં અવસાન થયં. ુ બાદ પણ આંદોલન કયમા, યાતનાઓ વેઠી, બસલદાન આપયું
પણ આંદોલનને રોકવા ન દીધું.”n
56 ન્યૂ ઇન્ડિયા સમાચાર | 16-30 જન, 2022
યૂ
