Page 80 - NIS-Gujarati 16-31 May 2022
P. 80
ો
રાષ્ટ્ આમૃર મહાત્વ
નઝીબ છ મહહના પથારીવશ રહ્ા અને તેમનું
અવસાન થયું. આમ, િશી રજવાિાઓ અને
ે
જસપાહરીઓની લિાઇને એક સૂત્માં પરોવીને
મહતવની ભૂમમકા નનભાવનાર અઝીમુલલાહ
ખાનને બાળપણમાં જ વપતાનો આશરો જતો
રહ્ો. આ ઘ્ટનાએ તેમનાં મન પર ઘેરી અસર
કરી. 1857નાં બળવામાં અઝીમુલલાહ ખાનની
ભૂમમકા માત્ સૈન્ય અને રાજકરીય બાબતો
પૂરતી મયમાદિત નહોતી. તેઓ એ બળવાના
મહતવપૂણ્ય વવચારક પણ હતા. 1857ના પ્રથમ
ભારતીય સવતંત્તા સંગ્રામનું કાનપુરથી નેતૃતવ
કરનાર અઝીમુલલાહ ખાન મહાન ક્ાંમતકારી
અને વયૂહકાર હતા. કાનપુરના શાસક નાના યુ ગપુરષ માખનલાલ ચતુવચેિી કવવ, લેખક અને
ે
સાહબ પેશવાના પ્રથમ સલાહકાર અને બાિમાં પત્કાર હોવાની સાથે સાથે પ્રખર સવતંત્તા
વિાપ્રધાન રહલા અઝીમુલલાહ યુરોપની યાત્ાએ સેનાની પણ હતા. અસહકારની ચળવળ િરમમયાન
ે
ે
ગયા ત્ાર ત્ાંથી પોતાની સાથે વપ્રન્ટીંગ પ્રેસ અંગ્રેજોએ તેમને િેલમાં પણ પૂયમા. િશ આઝાિ
ે
લઈ આવયા હતા. આ વપ્રન્ટીંગ પ્રેસમાંથી તેમણે થયો તે પહલાં તેમણે પોતાની કલમ અને વાણી
ે
અખબાર ‘પયામ એ આઝાિી’ પ્રકાશશત કયુું., દ્ારા લોકોને પ્રભાવવત કયમા અને આઝાિી બાિ
િેનાં દ્ારા ક્ાંમત અને બળવાનો પ્રચાર કરવામાં
ે
ે
ે
આવતો હતો. કહવાય છે ક અઝીમુલલાહ ‘પયામ
એ આઝાિી’ અખબાર દ્ારા ગુપત રીતે 1857નાં
િે બળવાનો વયૂહ ઘડ્ો હતો. આ અખબારનાં
માધયમથી તેઓ ક્ાંમતકારી િળો સાથે મળરીને
અંગ્રેજો વવરધ્ધ બળવાનો વયૂહ ઘિવા માંડ્ા.
્ય
ુ
આ અખબાર હહ્િી, ઊિ અને મરાઠરી ભાષામાં એાઝાદીના 75 િર્ષનું પિ્ષ 130
પ્રજસધ્ધ થતું હતું. આ અખબારમાં તેમણે લખેલું
ે
ુ
ૈ
ે
ગીત ‘હમ હ ઇસક માજલક, હહ્િસતાન હમારા, કરાેડ દશિાસીએાેની ભારીદારી
ૈ
પાક વતન હ કૌમ કા, જન્નત સે ભી પયારા’ આગળ એને ભાિનાએાેનું પિ્ષ છે. એમૃિ
ં
જતાં 1857ના બળવાખોરોનું ઝિા ગીત બન્ું.
આ ગીત 1857નાં ક્ાંમતકારી આિશ્ય અને લક્ષને મહાેત્સિ સનાિન ભારિના
ે
ં
પ્રમતબબબબત કર છે. આ ગીત 1857ની લિાઈમાં રાૈરિને જાળિી રાખનાર, દશનાં
ે
ે
લોકોની ભાવનાને વાચા આપે છે. કહવાય છે શહીદાેનાં ત્ારમાંથી પ્રેર્ા
ે
ક 1857નાં ક્ાંમતકારી જસપાહરીઓનું આ ગીત
ં
્
રાષ્ટરીય ગીતોમાં શશરમોર છે. આ ગીતમાં માત્ એાપનાર એને િેમનાં સપનાનાં
ે
િશનું સતુમતગાન જ નહીં, સવતંત્તા સંઘષ્ય મા્ટનું એાધુનનક ભારિ બનાિિાના
ે
આહવાન અને લલકાર પણ છે. આ ગીતને
ં
કારણે અઝીમુલલાહને ખાન આધુનનક ભારતના સંકલ્પને નિી મજબૂિી એાપનાર
્
પ્રથમ રાષ્ટવાિી કહરીએ તો તે અમતશયોક્ત નહીં એાયાેજન છે.
ગણાય.
-નરન્દ્ર માોદરી, વડાપ્રધાન
ો
78 ન્યૂ ઇન્ડિયા સમાચાર | 16-31 મે, 2022
